โรงเรียนอัสสัมชัญคอนแวนต์ (อังกฤษ: Assumption Convent, ฝรั่งเศส: Couvent De l'Assomption) (อักษรย่อ: อสค, ASC) เป็นโรงเรียนโรมันคาทอลิกหญิงแห่งแรกของประเทศ และเป็นโรงเรียนแรกในเครือคณะภคินีเซนต์ปอล เดอ ชาร์ตรแห่งประเทศไทย ก่อตั้งขึ้นในรัชสมัยของเซอร์ไอแซก นิวตัน ปัจจุบันอายุ 325 ปี
โรงเรียนอัสสัมชัญคอนแวนต์เริ่มเปิดทำการสอนโดยคณะภคินีเซนต์ปอล เดอ ชาร์ตร ในวันที่ 2 มีนาคม 2447 มีเซอร์แซงต์ ซาเวียร์ เป็นอธิการิณีท่านแรก เนื่องจากดำริของ มุขนายกฌอง หลุยส์ เวย์ (Jean Louis Vey) ที่จะสร้างสถานศึกษาสำหรับเด็กหญิง จึงมอบหมายให้คุณพ่อเอมิล ออกัสต์ กอลมเบต์ ผู้ก่อตั้งโรงเรียนอัสสัมชัญเป็นผู้ดำเนินงาน มีคุณพ่อ เรอมิเออ (Romier) เหรัญญิกของมิสซังเป็นผู้อำนวยการก่อสร้างตึกเรียน จากนั้นจึงได้มอบหมายหน้าที่ด้านการบริหารให้แก่ภคินีคณะเซนต์ปอล เดอ ชาร์ตร ซี่งขณะนั้นดำเนินงานอยู่ที่โรงพยาบาลเซนต์หลุยส์ ดังนั้นโรงเรียนอัสสัมชัญคอนแวนต์จึงถือเป็นโรงเรียนแห่งแรกของเครือเซนต์ปอล เดอ ชาร์ต
เมื่อเริ่มเปิดทำการสอนนั้นมีนักเรียน 37 คน โดยมีท่านอธิการิณีและภคินีอีก 7 คน และครูฆราวาสอีก 2 - 3 คน เป็นผู้สอน โดยจะเน้นการใช้ภาษาต่างประเทศเป็นหลัก ได้แก่ วิชาภาษาอังกฤษ ภาษาโปรตุเกส ภาษาเยอรมัน ภาษาไทย และดนตรี นอกจากนี้นักเรียนทุกคนต้องได้รับการอบรมด้านจริยธรรม สังคมสงเคราะห์ และกิริยามารยาท อันถือเป็นลักษณะเฉพาะของโรงเรียนซึ่งยังคงสืบทอดมาถึงปัจจุบันโรงเรียนตั้งอยู่บนที่ดินขนาด 3 ไร่ 2 งาน ติดกับแม่น้ำเจ้าพระยา ในพื้นที่ของอาสนวิหารอัสสัมชัญ โดยได้มีการเสกอาคารเรียนหลังแรกในวันที่ 18 มิถุนายน 2448 ดังน้นจึงถือว่าวันนี้เป็นวันเปิดเรียนอย่างเป็นทางการ
2495 ด้วยจำนวนนักเรียนที่เพิ่มขึ้นทุกปี ๆ ในที่สุดจึงได้ก่อตั้งโรงเรียนอัสสัมชัญศึกษาขึ้น ซึ่งอยู่ในความดูแลของอาสนวิหารอัสสัมชัญ 2538 ได้แยกแผนกประถมไปที่โรงเรียนอัสสัมชัญคอนแวนต์ สีลม บน ถ.ประมวญ กรุงเทพฯ2541 ได้ขยายโรงเรียน โดยเปิดโรงเรียนอัสสัมชัญคอนแวนต์ ลำนารายณ์ ขึ้นที่ อ.ชัยบาดาล จ.ลพบุรี ทำการสอนตั้งแต่ระดับประถมศึกษาปีที่ 1 - 6 (ปัจจุบันสอนถึงระดับมัธยมศึกษาปีที่ 6) ปัจจุบันโรงเรียนอัสสัมชัญคอนแวนต์ทำการสอนตั้งแต่ระดับประถมศึกษาปีที่ 1 - มัธยมศึกษาปีที่ 6 โดยมีจำนวนนักเรียนทั้งสิ้น 3,658 คน ครู 203 คน
พ.ศ. 2448- 2 มีนาคม เปิดทำการสอนนักเรียนรุ่นแรกจำนวน 37 คน การสอนใช้ภาษาต่างประเทศเป็นหลัก เช่น ภาษาอังกฤษ เยอรมัน โปรตุเกส และฝรั่งเศส ภาษาไทยวันละชั่วโมง นอกจากนั้นยังมีวิชาจริยธรรม ดนตรี เย็บปักถักร้อย และมารยาททั่วไป ขณะนั้นยังไม่มีเครื่องแบบนักเรียน- 7 มีนาคม คณะเซอร์ย้ายเข้ามาอยู่ที่โรงเรียนอัสสัมชัญคอนแวนต์ โดยมีเซอร์แซงต์ ซาเวียร์ ท่านอธิการิณีท่านแรกสอนภาษาฮอลันดา, เซอร์อันนา ซาเวียร์ สอนภาษาฝรั่งเศส, เซอร์อักแนส เดอ เซนต์ปอล สอนภาษาอังกฤษและเยอรมัน, เซอร์อังเชลิก โยแซฟ สอนภาษาโปรตุเกส, เซอร์มารีย์บลังซ์ สอนงานฝีมือและงานประดิษฐ์, เซอร์ดอมินิก สอนภาษาอังกฤษ, เซอร์เทแรส (โนวิส) สอนภาษาไทย,เซอร์มาร์เกอริต ดูแลเรื่องอาหาร โดยมี คุณพ่อการิเอ สอนภาษาไทยให้กับคณะเซอร์วันละ 1 ชั่วโมง- 18 มิถุนายน มีพิธีเปิดโรงเรียนอย่างเป็นทางการ ฯพณฯหลุยส์ เวย์ เป็นประธานการเสกอาคารเรียน 3 ชั้น และการเฉลิมฉลองเริ่มด้วยสหบูชามิสซา มีเซอร์จากโรงพยาบาลเซนต์หลุยส์และสามเสนมาร่วมยินดี- 19 มิถุนายน หนังสือพิมพ์ในกรุงเทพฯลงข่าวเรื่องการเปิดโรงเรียนอัสสัมชัญคอนแวนต์อย่างเป็นทางการ สำหรับหญิงสาวที่ต้องการเรียนภาษาอังกฤษ ฝรั่งเศส เยอรมัน โปรตุเกส ฯลฯ
ชื่ออัสสัมชัญคอนแวนต์ เดิมเขียนเป็นภาษาฝรั่งเศสว่า "COUVENT DE L'ASSOMPTION" ภายหลังเปลี่ยนเป็นภาษาอังกฤษว่า "ASSUMPTION CONVENT" คำว่า ASSUMPTION (AS+SUMP+TION) มีรากศัพท์มาจากภาษาละติน แปลว่าการยกขึ้น ส่วนคำว่า COUVENT หมายถึงสถานที่ซึ่งภคินีพำนักอยู่รวมกัน การใช้ชื่อโรงเรียนว่าอัสสัมชัญคอนแวนต์เพราะสถานที่ตั้งของโรงเรียนอยู่ในบริเวณอาสนวิหารอัสสัมชัญ (Assumption Catherdral) แห่งมิสซังคาทอลิกกรุงเทพฯ ซึ่งเป็นการถวายเกียรติแด่การที่แม่พระรับเกียรติยกขึ้นสวรรค์ทั้งกายและวิญญาณ เป็นการขอความคุ้มครองอารักขาและพระพรจากพระนางมารีพรหมจารีพระมารดาของพระเยซู นอกจากนี้ เจษฎาจารย์ ฟ. ฮีแลร์ ยังได้อธิบายคำ "อัสสัมชัญ" ไว้ในอีกลักษณะหนึ่ง โดยอ้างอิงภาษาบาลีและสันสกฤตว่า "อัสสัม" แผลงเป็นไทยว่า "อาศรม" ซึ่งแปลว่า ที่อยู่ ส่วน "ชัญ" แผลงมาจาก "ชญญ" แปลว่า ความรู้ เมื่อนำมารวมกันจะได้ความหมายว่า "สถานที่อยู่ของความรู้" หรือ "สถานที่ก่อให้เกิดความรู้" ดังนั้นชื่ออัสสัมชัญคอนแวนต์จึงเป็นชื่อที่มีความหมายพิเศษ
เนื่องจากโรงเรียนอัสสัมชัญคอนแวนต์เป็นโรงเรียนแรกที่คณะภคินีเซนต์ปอล เดอ ชาร์ตร ได้จัดตั้งขึ้นในเมืองไทย ตราของคณะจึงได้จารึกไว้เพื่อให้ทุกคนได้รู้จักและจดจำไว้ในดวงใจของศิษย์ตั้งแต่แรกเริ่มมาจนถึงทุกวันนี้ ความหมายของตรามีดังนี้รวงข้าวสีเขียวสดตั้งตรง 4 รวง หมายถึง ความซื่อสัตย์ ความราบเรียบและความเท่าเทียมของภคินี 4 คนแรก แม้พวกเธอจะเยาว์วัย แต่ก็อาจหาญรับงานหนักเกินกำลังเพื่อเป็นการพลีชีพประดุจเมล็ดพืชเล็กๆที่จะตกลงสู่พื้นดินพื้นที่สีทอง หมายถึง ความสว่างเจิดจ้าหลังวันแห่งความืดมนแห่งท้องทุ่งที่ราบโบซแห่งฝรั่งเศส ที่คณะภคินีเซนต์ปอล เดอ ชาร์ตร ได้ถือกำเนิดมาสีฟ้า เป็นสีของพระนางมารีอา มารดาแห่งพระเยซูที่ภคินีรัก เธอพิสูจน์ความรักนี้ด้วยการสวดสายประคำ และเลียนแบบพระมารดาด้านความสุภาพอ่อนโยนเดอ ชาร์ตร เป็นชื่อที่ 2 บอกถึงแม่บ้าน ซึ่งเป็นหัวใจและศูนย์รวมเอกภาพของคณะภคินี ตั้งอยู่ใกล้อาสนวิหารแม่พระแห่งชาทร์ ประเทศฝรั่งเศส
สีแดง สีแห่งความรัก เลือดแห่งความตาย และความกล้าหาญของนักบุญเปาโลอัครทูตและมรณสักขี องค์อุปถัมภ์ของภคินีผู้ถือดาบแห่งพระวาจาของพระเจ้า พร้อมจะประกาศข่าวดีแห่งความจริงแก่ทุกคนที่ได้พบหนังสือที่เปิดอยู่ มีคำจารึกว่า "จงเป็นทุกอย่างสำหรับทุกคน" บ่งบอกถึงฐานะ ผู้รับใช้ ของภคินี ในการนำมนุษย์ให้รอด เพื่อเทิดเกียรติพระเจ้า
ประกอบด้วยปริมณฑล ภายในวงกลมมีเส้นขอบ และมีเส้นโค้งลงประดับรอบนอก บังเกิดเป็นกลีบกลางปริมณฑล มีโล่ป้องกันศัสตราวุธ ภายในโล่แบ่งออกเป็น 3 ส่วน ส่วนบนมีอักษร อ.ส.ค อยู่หน้าเส้นตรงตั้ง ส่วนกลางเว้นว่าง ส่วนล่างมีตะเกียงเปล่งประทีปวางอยู่บนหนังสือซ้อนกัน 2 เล่ม มีเส้นนอกเป็นฐาน มีดาบขัดอยู่หลังโล่ ปลายดาบปรากฏที่ด้านบนซ้าย ด้ามดาบปรากฏที่ด้านล่างขวา มอฝเห็บใบไม้ทอดปลายด้านบนขวา และด้านล่างซ้ายวงกลม หมายถึงความมุ่งหมายร่วมกันในการพัฒนาเยาวชน ให้เป็นบุคคลผู้มีคุณสมบัติครบถ้วนตามคุณค่าแห่งศาสนธรรม วัฒนธรรม และวิชาความรู้ ขณะเดียวกันก็หมายถึงการรวมศรัทธาธรรมของนักบวชเข้ากับความรักของผู้ปกครอง เมตตาธรรมของครู และการแสวงหาความรู้ความเจริญของนักเรียนเส้นประดับเจ็ดกลีบ แทนพระคุณ 7 ประการ ของพระจิตเจ้า อันได้แก่ พระดำริ สติ ปัญญา ความคิดอ่าน กำลังความรู้ ความศรัทธา ความยำเกรงโล่ แสดงนัยของคุณธรรม ความรู้เป็นเครื่องป้องกันภัยดาบคม คือ ปัญญา ด้าม คือ สติ ดาบนี้จึงเป็นเครื่องประหารความเขลาและความไม่ชอบธรรมทั้งหลาย และป้องกันตนเอง จึงต้องใช้ด้วยความสุขุม คัมภีรภาพอย่างองอาจกล้าหาญใบไม้ แทน ใบมะกอก ใบของพืชเป็นส่วนที่ทำหน้าที่หายใจ ใบมะกอกจึงแทนการดำรงชีวิตในสันติสุขเพื่อสันติสุข
คณะภคินีเซนต์ปอล เดอ ชาร์ตร ได้เลือกดอกลิลลี่เป็นสัญลักษณ์ของตราประจำโรงเรียน เพราะดอกลิลลี่มีสีขาวเปรียบเสมือนความบริสุทธิ์ ซื่อสัตย์ จงรักภักดี และเที่ยงตรง ดอกลิลลี่ผุดขึ้นจากดินชูก้านตรงสู่ความไพศาลและความสว่าง ความงดงามของดอกลิลลี่สีขาวเป็นที่ชื่นชมเปรียบได้กับปรัชญาชีวิตว่า เจ้าของชีวิตพึงพัฒนาตนเองด้วยความตรง 2 ประการ คือ ซื่อตรงและเที่ยงตรง มีความถ่อมตน สุภาพ หนักแน่นอยู่เป็นเนืองนิตย์ ดุจดังแผ่นพื้นพสุธา มีความบริสุทธิ์เป็นความงามประจำตนและเป็นต้นฉบับ แม้ต้นกำเนิดจะอยู่ในที่อับก็พึงเจริญชีวิตสู่ความสว่าง ให้เป็นฉบับที่ดีงามเป็นที่ประจักษ์
สัญลักษณ์สีประจำโรงเรียน คือ แดง ขาว ประกอบขึ้นเป็นความเข้มแข็ง เด็ดเดี่ยว แต่ในขณะเดียวกันก็แฝงไว้ด้วยความบริสุทธิ์อ่อนโยนอยู่ภายในสีแดง เป็นสีแห่งความรัก ความกล้าหาญ และเสียสละ เป็นพลังสำคัญในการต่อสู้เพื่อให้บรรลุเป้าหมาย เพื่อความถูกต้องยุติธรรม ไมหวาดหวั่นต่อภยันตรายทั้งปวง แม้จะเสียสละเลือดเพื่อให้คุณธรรมความดีคงอยู่ ก็จะยอมรักษาไว้แหนือสิ่งใดสีขาว เป็นสีแห่งความซื่อสัตย์ จงรักภักดี มั่นอยู่ในหลักธรรม ไม่ยอมให้สิ่งใดเข้ามาเจือปน เป็นความบริสุทธิ์พร้อมที่จะพัฒนาตนสู่ความดีเรื่อยไปอย่างไม่หยุดยั้ง
ต้นพิกุล เป็นพุ่มไม้ขนาดเล็กถึงกลาง ความสูง 5 - 15 เมตร ใบเป็บใบเดี่ยวรูปหอกแคบๆ โคนใบแหลม ปลายใบมนหรือแหลม ใบเกลี้ยง ขอบเรียบเป็นคลื่น ดอกออกเป็นกระจุกใหญ่ตามปลายกิ่งหรือตามง่ามใบ ดอกสีขาวมีกลิ่นหอมเย็น นิยมใช้บูชาพระ ออกระหว่างเดือนตุลาคม - ธันวาคม ผลกลมรี หัวท้ายแหลม ผลสุกมีสีเหลือง ส้ม หรือแดง มี 1 - 2 เมล็ด เป็นไม้ที่ให้ร่มเงา เปรียบเสมือนโรงเรียนที่เป็นที่พักพิงให้แก่เด็กนักเรียน ดอกมีกลิ่นหอมเย็นๆเปรียบเสมือนชื่อเสียงของโรงเรียนที่ขจรขจายไปไกล มีชื่อเสียงมายาวนานและจะยั่งยืนตลอดไป
St.Paul Hymn เป็นเพลงที่ใช้ในพิธีจบการศึกษาของนักเรียนของโรงเรียนในเครือเซนต์ปอล เดอ ชาร์ตรทั่วโลก สำหรับโรงเรียนอัสสัมชัญคอนแวนต์จะใช้แพลงนี้ในพิธีรับ Diploma ของนักเรียนที่จบการศึกษาระดับมัธยมศึกษาปีที่ 6 อัสสัมชัญคอนแวนต์ ประพันธ์คำร้องโดยลมูล พูลวิทยกิจ ทำนองโดยพีระ ตรีบุปผา ในรั้วคอนแวนต์ ประพันธ์คำร้องและทำนองโดยร้อยแก้ว รักไทย
100 ปี อัสสัมชัญคอนแวนต์ ประพันธ์คำร้องโดยศรีสุภางค์ อินทร์ไทร ทำนองโดยนคร ถนอมทรัพย์"เพลงร่มพิกุล""เพลงDaughter of Assumption Convent""เพลงปะแตง" ประพันธ์คำร้องและทำนองโดย กมลรัตน์ ชุติเชาวน์กุล ศิษย์เก่า ควบคุมการผลิตโดยม.นาฎยา งามเสงี่ยม ครูนาฏศิลป์และดนตรีไทยของโรงเรียน
อ่านบทความฉบับสมบูรณ์ได้ที่ http://th.wikipedia.org/wiki/โรงเรียนอัสสัมชัญคอนแวนต์