วิกิพีเดียภาษาไทยมีมติว่า จะลบหัวข้อที่ไม่สามารถยืนยันความโดดเด่นของบทความได้หลัง 6 เดือนหลังติดป้าย
แม่หญิง เป็นนวนิยายแนวพีเรียดที่เขียนขึ้นโดย วราภา และได้นำมาถ่ายทำเป็น ละครโทรทัศน์ ปัจจุบัน ออกอากาศทาง ช่อง 7 สี ผลิตโดยบริษัท คำพอดี บริษัทในเครือบริษัท เวิร์คพอยท์ เอนเตอร์เทนเมนต์ จำกัด (มหาชน) ออกอากาศทุกวันจันทร์-อังคาร เวลา 20.30 - 22.30 น. ออกอากาศครั้งแรกเมื่อวันที่ 6 เมษายน พ.ศ. 2552 โดยเป็นความรักแบบสามเส้าและความรักต่างชนชั้นระหว่าง ท่านหญิงอุณาโลมเชื้อพระวงศ์ผู้สูงศักดิ์,เอื้ออิศรา ชายหนุ่มนักร้องนักดนตรีซึ่งกำลังมีชื่อเสียงแต่ยากจนและเป็นคนรักของท่านหญิงและพราหมณ์ เจ้าของหนังสือพิมพ์ที่ขายดีที่สุดฉบับหนึ่งในเมืองไทยเป็นเพื่อนสนิทของเอื้อแต่ไม่ถูกชะตากับท่านหญิงตั้งแต่แรกเห็น
หม่อมเจ้าหญิงอุณาโลม รังษี หรือ ท่านหญิงใหญ่ ทรงทำให้เสด็จในกรมผู้เป็นบิดาทรงกริ้ว เพราะลอบหนีออกจากวังรังษี เพื่อยุติการแต่งงานที่เสด็จพ่อ และหม่อมวาปี ชายาเอกของบิดา ได้ให้เธอหมั้นหมายกับหม่อมเจ้าเทวัญวิชัย แม้กระทั่งคุณนมจีบเองก็ไม่ทราบในการหายตัวของเธอ เธอไม่สามารถแต่งงานกับใครได้นอกจาก เอื้อ อิศรา นักร้องนักแต่งเพลงที่มีชื่อเสียง คนที่เธอรักสุดหัวใจ อุณาโลม และ เอื้อ ตัดสินใจที่จะแต่งงานกัน แต่ต้องยอมยุติความรักครั้งนี้ เมื่อเธอได้รู้จากหม่อมเจ้าอุณหิศ น้องชายต่างมารดา ได้ยินเสด็จพ่อจะสั่งฆ่าเอื้อ ถ้าทั้งสองยังคงคบหากัน อุณาโลม จึงหนีไปอยู่บ้านป้าแก้ว ญาติของนมจีบ และเปลี่ยนชื่อเป็น อร อิศรา สาวชาวสวนรับจ้างจัดดอกไม้ โดยมี เพลิน จิ๋ว และโด่ง แฟนเพลินเป็นเพื่อนอยู่ที่บ้านสวน
การหายตัวของอุณาโลม ทำให้เอื้อโดนทำร้าย อาการสาหัส รักษาตัวอยู่ที่โรงพยาบาล สุดท้ายเอื้อก็เสียชีวิต เงื่อนงำการตายทำให้ พราหมณ์ เทพราช สนใจ และต้องการไขปริศนาการตายของเพื่อนรัก และคนที่ ปารวตี พี่สาวของพราหมณ์ที่เชื่อว่าเอื้อรักเธอ พราหมณ์ได้ทราบจาก มาลา มนต์ทิพย์ ว่าก่อนเอื้อโดนทำร้าย มีผู้หญิงได้ฝากจดหมายไว้ให้เอื้อ พราหมณ์จึงคิดว่าหญิงสาวคนนี้น่าจะมีส่วนเกี่ยวข้องกับการตายของเอื้อ หลังจากนั้น จักร ธรงค์เวทย์ ได้ลอบเข้าวังรังษี เพื่อทวงเงินกับหม่อมวาปี เรื่องที่เขากำจัดเอื้อให้เรียบร้อย หม่อมวาปีปฏิเสธว่าตนแค่เปรยๆ ไม่ได้ว่าจ้างจักร เลยขู่ว่าถ้าหม่อมวาปีไม่ให้เงิน จะแฉว่าหม่อมวาปี คือ ผู้ที่อยู่เบื้องหลังเหตุการณ์ทั้งหมด ตั้งแต่แผนกำจัดหม่อมมาลาพรรณ อดีตชายาเอกของเสด็จ ให้ออกจากวังรังษี ด้วยข้อหาคบชู้กับจักร หม่อมวาปี จึงยอมมอบเครื่องเพชรที่อุณาโลมไม่ได้เอาติดตัวไปด้วยมอบให้แทนเงิน
ที่บ้านสวน พราหมณ์ เจอ อร อิศรา ในวันที่เขาติดต่อให้เธอจัดช่อดอกไม้ให้ปารวตีพี่สาวตน ทั้งคู่เป็นคู่กัดตั้งแต่แรกพบ แต่มีจิ๋วเป็นผู้ไกล่เกลี่ยให้ พราหมณ์ สงสัยในตัว อร อิศรามาก ทั้งกริยาคำพูดที่ดูดีเกินสาวชาวสวน และยังใช้นามสกุล อิศรา เหมือนเอื้ออีก เขาได้เฝ้าคอยมอง และจับผิดอร ว่าน่าจะเกี่ยวข้องกับการตายของเอื้อ
ที่โรงพิมพ์ พนัส เป็นคนดูแลสำนักพิมพ์แทนพราหมณ์ตลอด เขาอยากให้พราหมณ์มาทำงานจริงจังสักที แต่พราหมณ์ก็ปฏิเสธ พราหมณ์ได้เจอจักรที่สำนักพิมพ์ เพราะพนัสรับจักรเข้าทำงานเป็นหัวหน้ากองบรรณาธิการบันเทิง ทั้งสองไม่ค่อยชอบหน้ากัน
งานศพเอื้อ นักร้องยอดนิยม มาลา มากับ พราหมณ์ ทั้งสองใกล้ชิดกัน จนทำให้จักรพยายามหาโอกาสเข้าไปคุยกับมาลา แต่มาลาบ่ายเบี่ยง เพราะเธอรู้ดีว่าเธอเคยตัดสินใจพลาดมาครั้งหนึ่ง จนทำให้เธอทิ้งลูกสาวที่เธอรักไปใช้ชีวิตกับจักร แต่สุดท้ายเธอเองก็เป็นเครื่องมือของจักรกับหม่อมวาปีเท่านั้น พราหมณ์รับรู้เรื่องเธอจึงเห็นใจมาลาเป็นอย่างมาก
ปารวตีชื่นชมฝีมือของอร จึงขอร้องให้พราหมณ์ไปตามอรมาสอน พราหมณ์ยินดีที่จะบอกให้ เขาเริ่มรู้สึกชอบอรโดยไม่รู้ตัว วันหนึ่งเขามีโอกาสไปงานวัดกับอร และจิ๋ว พราหมณ์บอกอรว่า เขาเป็นเพื่อนสนิทกับเอื้อ เขารู้จักเอื้อดี เอื้อไม่มีญาติที่ไหน นอกจากแม่ที่ต่างจังหวัด อรเลยยอมรับว่าเธอไม่ใช่น้องสาว แต่เธอไม่ได้มีเจตนาจะโกหกใคร เธอมีเหตุผลของเธอ วันหนึ่งมาลาได้เจออร เธอคุ้นหน้าหญิงสาวคนนี้มาก แต่อุณาโลมจำได้ดีว่า มาลาคือคนที่รับปากว่าจะส่งจดหมายบอกเลิกให้เอื้อ
หม่อมเจ้าหญิงภาณุกา รังษี หรือ ท่านหญิงเล็ก ลูกสาวของหม่อมวาปีกลับจากเมืองนอก มาเป็นอาจารย์สอนมหาวิทยาลัยที่เดียวกับปารวตี พอทราบข่าวว่าท่านหญิงใหญ่หนีตามผู้ชายไปก็ตกใจ และไม่เชื่อที่หม่อมวาปีบอก ภาณุกาได้เจอกับพราหมณ์ก็ชื่นชม โดยหม่อมวาปีได้คอยสนับสนุน ภาณุกาไปเที่ยวบ้านพราหมณ์ และได้เจอกับหม่อมเจ้าหญิงอุณาโลมก็จำได้ทันทีว่าคือพี่สาวของตน แต่ไม่ได้บอกความจริงกับพราหมณ์
จักรตามตื้อมาลาไม่เลิก จน เรวัต เพื่อนสนิทของพราหมณ์ที่รู้เรื่องนี้มาตลอด บอกกับมาลาให้มาแต่งงานกับตน จักรจะได้เลิกตื้อสักที แต่มาลาพูดเรื่องอายุที่ค่อนข้างห่าง เรวัตจึงเงียบไป พราหมณ์ให้พนัสสืบเรื่องราวของจักรจากลูกน้องที่ทำงานให้จักร ว่าน่าจะมีส่วนเกี่ยวข้องกับการตายของเอื้อ
พราหมณ์ตามตื้ออรเพื่อหาความจริงจากเธอ แต่เธอก็ไม่มีอะไรจะตอบเขา ทั้งสองใกล้ชิดกันมากขึ้นจนพราหมณ์เริ่มจะตกหลุมรักเธอเข้าแล้ว
มาลาได้รับรางวัลแผ่นเสียงทองคำ เธอได้รับข่าวร้ายที่จักรบอกเธอว่าได้จับลูกสาวเธอไป จักรต้องการให้เธอประกาศกับหนังสือพิมพ์ว่าเธอจะแต่งงานกับเขา แล้วจะปล่อยอุณาโลมไป พราหมณ์ตาม มาลาไปช่วยอุณาโลม หม่อมวาปีตามมาดูความสำเร็จที่กำจัดอุณาโลมได้ แต่กลับต้องเจอกับภาณุกา ลูกสาวของตนที่อยู่ด้วยกันกับอุณาโลม ภาณุกาบอกแม่ว่า จริงๆ แล้วที่จักรทำไปเพราะต้องการให้มาลาแต่งงานด้วย ไม่ได้ทำเพื่อวาปี จักรจึงยอมรับว่ารักมาลา วาปีโกรธเข้าไปแย่งปืน ปืนลั่น จักรยิงไปโดนหม่อมวาปี จนถึงเสียชีวิต จักรโดนตำรวจจับ พราหมณ์ช่วยชีวิตอุณาโลมไว้ พร้อมกับบอกรักอร อิศรา สาวชาวสวน
เสด็จในกรมรับรู้เรื่องราวให้หม่อม เจ้าหญิงอุณาโลมกลับเข้าวัง หม่อมเจ้าหญิงภาณุกา กับหม่อมเจ้าอุณหิศต่างดีใจ หม่อมมาลาพรรณ ตัดสินใจไม่กลับเข้าวัง เธอมีความสุขกับการเป็นนักร้องที่ได้รับรางวัลแผ่นเสียงทองคำ พราหมณ์หันกลับไปทำงานสำนักพิมพ์ของตัวเอง ทั้งเขาและอุณาโลมไม่ได้บอกกับปารวตีว่าคนที่เอื้อรักที่สุดไม่ใช่เธอ คนที่พราหมณ์รัก และเป็นแม่หญิงของเขาคือ หม่อมเจ้าหญิงอุณาโลม รังษี แม่หญิงคนเดียวในหัวใจของเขา