เวด-ไจลส์

เวด-ไจลส์ (อังกฤษ: Wade-Giles) หรือ เวยถัวหม่าพินอิน (จีนตัวย่อ: ?????; จีนตัวเต็ม: ?????; พินอิน: W?itu?m? P?ny?n) บางครั้งก็เรียกโดยย่อว่า เวด เป็นระบบถอดอักษรแบบถ่ายเสียงภาษาจีนกลางด้วยตัวอักษรโรมันใช้กันในปักกิ่ง พัฒนาจากระบบที่สร้างขึ้นโดย ทอมัส เวด (Thomas Wade) ในช่วงกลางคริสต์ศตวรรษที่ 19 และปรากฏอยู่ในพจนานุกรมจีน-อังกฤษของ เฮอร์เบิร์ต ไจลส์ (Herbert Giles) ซึ่งตีพิมพ์ขึ้นเมื่อ ค.ศ. 1892 (พ.ศ. 2435)

เวด-ไจลส์ เป็นระบบหลักของการถอดอักษรสำหรับผู้พูดภาษาอังกฤษในช่วงคริสต์ศตวรรษที่ 20 ใช้ในหนังสืออ้างอิงมาตรฐานหลายเล่ม และในหนังสือทุกเล่มที่เกี่ยวกับประเทศจีนที่ตีพิมพ์ก่อนปี ค.ศ. 1979 (พ.ศ. 2522) แทนที่ระบบถอดอักษรของหนานจิงที่ใช้กันเป็นปกติจนกระทั่งปลายคริสต์ศตวรรษที่ 19 ปัจจุบันนี้เปลี่ยนไปใช้ระบบพินอินกันเป็นส่วนใหญ่ แต่มีเพียงส่วนหนึ่งเท่านั้นที่ยังใช้ระบบเวด-ไจลส์ โดยเฉพาะชื่อบุคคลและเมืองบางแห่งในสาธารณรัฐจีน (ไต้หวัน)