เทศบาลนครสกลนคร เป็นองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นประเภทเทศบาลนคร ตั้งอยู่ในเขตอำเภอเมืองสกลนคร จังหวัดสกลนคร มีพื้นที่ตำบลธาตุเชิงชุมทั้งตำบล รวมทั้งบางส่วนของตำบลงิ้วด่อน ตำบลห้วยยาง ตำบลดงมะไฟ ตำบลธาตุนาเวง และตำบลฮางโฮง ภายในเขตเทศบาลเป็นที่ตั้งของหน่วยงานการบริหาร สถานศึกษา สถานพยาบาลและสาธารณสุข ตลอดจนเป็นศูนย์กลางการคมนาคมของจังหวัดสกลนคร เป็นเทศบาลนครที่ใหญ่เป็นอันดับที่ 27 ของประเทศ และอันดับ 5 ของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ นับเป็นนครใหญ่แห่งใหม่ของภาคอีสานที่กำลังเจริญเติบโตสูง
เทศบาลเมืองสกลนคร ได้รับการจัดตั้งขึ้นเมื่อวันที่ 11 มีนาคม พ.ศ. 2479 ตามพระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลเมืองสกลนคร จังหวัดสกลนคร พ.ศ. 2479 (ประกาศใน ราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 53 หน้า 1319 ลงวันที่ 14 มีนาคม พ.ศ. 2479) นายกเทศมนตรีคนแรก คือ ขุนถิรมัยสิทธิการ เข้าดำรงตำแหน่ง เมื่อวันที่ 15 กันยายน พ.ศ. 2480 มีพื้นที่ 13 ตารางกิโลเมตร โดยยกเอาพื้นที่ตำบลธาตุเชิงชุมทั้งตำบลเป็นเขตเทศบาล สำนักงานเทศบาลแต่ก่อนเรียกว่า "ศาลาเทศบาลเมืองสกลนคร" เดิมนั้นตั้งอยู่สถานีรถปรับอากาศ ปัจจุบันสถานที่ตั้งเข้าที่ดินของวัดแจ้งแสงอรุณ เมื่อก่อนนั้นเป็นที่ตั้งของตลาดสดเทศบาล ต่อมาเมื่อปี พ.ศ. 2500 จึงย้ายมาตั้งสำนักงานมาอยู่ในสถานที่ปัจจุบัน
ในปี พ.ศ. 2533 ได้มีการขยายเขตเทศบาลออกไปครอบคลุมท้องที่ข้างเคียง ได้แก่ บางส่วนของตำบลงิ้วด่อน ตำบลห้วยยาง ตำบลดงมะไฟ ตำบลธาตุนาเวง และตำบลฮางโฮง ทำให้มีพื้นที่เพิ่มขึ้นเป็น 54.54 ตารางกิโลเมตร จนกระทั่งได้รับการยกฐานะจากเทศบาลเมืองสกลนครเป็น เทศบาลนครสกลนคร ตามประกาศกระทรวงมหาดไทยลงวันที่ 24 มกราคม พ.ศ. 2555 ซึ่งมีผลตั้งแต่วันที่ 8 มีนาคม ปีเดียวกัน
ดวงตราเทศบาลเป็นรูปวงกลมซ้อนกัน ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางวงนอกประมาณ 1 นิ้วครึ่ง วงในประมาณ 1 นิ้ว มีช่องว่างระหว่างวงในและวงด้านนอก จะมีอักษรจารึกว่า "สำนักงานเทศบาลนครสกลนคร" ส่วนด้านล่างจารึกว่า "จังหวัดสกลนคร" ภายในวงกลมด้านในมีรูปพระธาตุเชิงชุมตั้งอยู่ตรงกลาง ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ หมายถึง พระธาตุเชิงชุมวรวิหารอันศักดิ์สิทธิ์ ซึ่งเป็นที่เลื่อมใสและเคารพของประชาชน ตั้งอยู่ในวัดพระธาตุเชิงชุมในเขตเทศบาล ฉะนั้น ดวงตรานี้จึงเป็นเครื่องหมายว่า เป็นเมืองแห่งพุทธศาสนา
เขตเทศบาลนครสกลนครมีพื้นที่ 54.54 ตารางกิโลเมตร มีพิกัดตั้งอยู่ระหว่างเส้นรุ้งที่ 16 องศา 45 ลิปดา ถึง 18 องศา 00 ลิปดาเหนือ และเส้นแวงที่ 103 องศา 15 ลิปดาตะวันออก ห่างจากกรุงเทพมหานครทางรถยนต์ประมาณ 633 กิโลเมตร สูงจากระดับน้ำทะเล 172 เมตร ประกอบด้วยพื้นที่เกษตรกรรม 3 ตารางกิโลเมตรและพื้นที่อุตสาหกรรม 1.5 ตารางกิโลเมตร สภาพพื้นที่ทั่วไปเป็นที่ราบสูง ส่วนมากเป็นดินปนทราย มีภูเขาเป็นทิวทัศน์ทางด้านตะวันตกและทางทิศใต้ ส่วนด้านทิศตะวันออกและทิศเหนือเป็นที่ราบต่ำ มีหนองหานซึ่งมีน้ำขังอยู่ตลอดปี ในฤดูแล้งบริเวณหนองหานบางตอนแห้งกลายเป็นทุ่งหญ้าใช้เป็นที่เลี้ยงสัตว์ การระบายน้ำในเขตเทศบาลทุกจุดจะมุ่งลงสู่หนองหานประมาณร้อยละ 60 หนองสนมร้อยละ 30 และแหล่งน้ำอื่น ๆ ร้อยละ 10
