ฮาล์ฟ-ไลฟ์ (อังกฤษ: Half-Life; H?LF-LIFE) เป็นเกมนิยายวิทยาศาสตร์มุมมองบุคคลที่หนึ่ง พัฒนาโดยแวลลิวคอร์ปอเรชัน (Valve Corporation) วางจำหน่ายครั้งแรกในแพลตฟอร์มวินโดว์ PC โดยเซียร์ราสตูดิโอ (Sierra Studios) เมื่อวันที่ 19 พฤศจิกายน พ.ศ. 2541 ในแพลตฟอร์มเพลย์สเตชัน (PlayStation 2) วางจำหน่ายในปี พ.ศ. 2544 ในโอเอสเอ็กซ์และลีนุกซ์ ปี 2013 เกมได้สร้างความต่างจากเกมส์อื่นในขณะนั้น ด้วยการนำเสนอ "การไม่ตัดฉาก" ปล่อยให้ผู้เล่นได้ดำเนินเรื่องอย่างอิสระ และผ่านทางสายตาของผู้เล่น
ฮาล์ฟ-ไลฟ์ เป็นเกมแรกที่เปิดตัวขึ้นในซีรีย์ของฮาล์ฟ-ไลฟ์ ซึ่งมีภาคเสริมและภาคต่อในภาคที่ 2 ในปี 2004 ตัวเกมได้ดำเนินเรื่องผ่านตัวละครเอก "ดร.กอร์ดอน ฟรีแมน" (Dr. Gordon Freeman) นักฟิสิกส์คนหนึ่ง ซึ่งสำเร็จการศึกษาระดับปริญญาเอกจากเอ็มไอที ที่เขาต้องสู้เอาตัวรอดออกจากสถาบันการสถาบันวิจัยแบล็คเมซา (Black Mesa) อันเป็นผลมาจากการทดลองเคลื่อนย้ายผิดพลาดที่เขาก่อมันขึ้น ทำให้มนุษย์ต่างดาวเข้ามายังโลก ดร.กอร์ดอน จึงต้องค้นหาทางออกจากสถาบันแห่งนี้รวมถึงต่อสู้กับศัตรูจากต่างดาวและทหารที่รัฐบาลส่งมากำจัดเขา
ฮาล์ฟ-ไลฟ์ ได้รับคำกล่าวขวัญมากมายทั้งกราฟฟิก ความสมจริง และการเล่าเรื่องอันไร้ซึ่งตำหนิ เกมได้รับรางวัล "เกมแห่งปี" จากหลายค่ายกว่า 50 รางวัล และได้รับการโหวตให้เป็นหนึ่งในเกมที่ดีที่สุดตลอดกาล โดยเป็นเกมที่มีอิทธิพลต่อเกมยิงมุมมองบุคคลที่หนึ่งมากที่สุดเกมหนึ่งของโลก อ้างจากไอจีเอ็น (IGN) เกี่ยวกับประวัติแนวคอมพิวเตอร์เกม ไว้ว่า "แบ่งแยกได้อย่างสวยงามและชัดเจน เป็นทั้งยุคก่อนฮาล์ฟ-ไลฟ์ และยุคหลังฮาล์ฟ-ไลฟ์"
ฮาล์ฟ-ไลฟ์ ถูกขายมากกว่า 8 ล้านกล่อง ในเดือนพฤศจิกายนปี พ.ศ. 2547 และมากกว่า 9.3 ล้านกล่อง ในธันวาคมปี พ.ศ. 2551 ด้วยเหตุนี้เองฮาล์ฟ-ไลฟ์ จึงได้รับการจดบันทึกในกินเนสบุ๊ค ให้เป็น "เกมยิงมุมมองบุคคลที่หนึ่งสำหรับพีซีที่มียอดขายสูงที่สุดตลอดกาล" ในปี พ.ศ. 2551
ในสมัยนั้นเกมนี้เป็นเกมที่ขายดี และเป็นที่นิยมกันมาก เพราะเกมมีปริศนามากมาย, เนื้อหาการเล่นที่น่าตื่นเต้นเร้าใจ และมีอาวุธมากมายให้ใช้ อีกทั้งการควบคุมตัวละครในเกม และการใช้อาวุธก็เป็นอีกจุดเด่นของเกมนี้ มีการทำ Mods (โปรแกรมเสริมหรือโปรแกรมดัดแปลงเกม) อย่างไม่เป็นทางการมากมาย
เกมนี้ทำขึ้นในแพลตฟอร์ม PC มีจำหน่ายในรูปแบบของ CD และดาวน์โหลดผ่าน Steam ปัจจุบันมีภาคต่อมาอีกหนึ่งภาค และคาดว่าจะมีอีกต่อๆ ไป
Black Mesa (สถาบันวิจัยแบล็คเมซา) ศูนย์วิจัยลับของรัฐบาลในนิวเม็กซิโก กำลังทำการวิจัยเครื่อง Teleportation อยู่ มี Dr. Wallace Been ผู้อำนวยการสถาบันวิจัยนี้อยู่ จนกระทั่ง Dr. Gordon Freeman ได้มาเป็นผู้ช่วยของแผนก Anomalous Materials ตามคำเชื้อเชิญของ Dr.Isacc Kleiner เพราะว่า Dr. Gordon Freeman มีความสนใจเครื่อง Quantum Teleportation เป็นอันมาก จนกระทั่งวันหนึ่งเขาได้ทำงานกับเครื่อง Quantum Teleportation โดยมีหน้าที่ให้เข็นวัตถุหนึ่งที่คล้ายกับหินเรืองแสงในมิติ Xen Dr. Gordon Freeman ได้เข็นมันเข้าไป ทันใดนั้นได้เกิดการระเบิดอย่างรุนแรง
ถึงแม้ว่า Gordon จะรอดจากการระเบิด ต่างจากคนอื่นๆ ที่เสียชีวิต แต่ทว่าเอเลี่ยนจากมิติ Xen ได้เข้ามาใน Black Mesa เขาต้องต่อสู้กับพวกเอเลี่ยน แต่ว่า Gordon ได้ถูก G-Man จับให้สลบและเข้าไปในห้องมิติเวลาและยื่นข้อเสนอให้เขาคือ จะทำงานให้เขา หรือให้เอเลี่ยนรุมฆ่า ซึ่ง Gordon ได้ยอมทำงานให้ G-Man รัฐบาลรู้ข่าวเรื่องการระเบิดของ Black Mesa และกลัวว่าจะเกิดเป็นข่าวใหญ่จึงส่งทหารที่มี Adrian Shepard เข้ามา (ภาค Opposing Force) เพื่อฆ่า Gordon Freeman ซึงเกือบจะสำเร็จแต่ก็ถูก G-Man จับขังในห่วงมิติแต่สามารถหนีออกมาได้ ส่วน Barney Calhoun (ภาค Blue shift) ซึ่งเป็น รปภ. ใน สถาบันวิจัยแบล็คเมซา ก็พยายามหาทางออกจึงรวมมือกับ Dr. Rosenberg จนสามารถเทเลพอร์ตหนีออกมาได้สำเร็จ
เนื่องจากเกมส์นี้ประสบความสำเร็จทางการค้า โดยมีผู้เล่นทั่วโลกซื้อไปเล่นนับล้านกล่อง ทางผู้ผลิตจึงได้ออกภาคเสริม 2 ภาคและภาคต่ออีก 1 ภาค
Dr. Rosenberg ก็ช่วยพาเราหนีโดยวาร์ปหนีออกมา สถานที่หลักๆ คือ ลานจอดรถไฟ คลองบำบัดน้ำเสีย และ แล็ปเก่า (ดูเพิ่มที่ สถาบันวิจัยแบล็คเมซา)
