อับราฮัม(ศัพท์ศาสนายูดาห์และศาสนาคริสต์) หรือ อิบรอฮีม (ศัพท์ศาสนาอิสลาม) (อังกฤษ: Abraham; ฮีบรู: ??????; อาหรับ: ????????) เป็นบุคคลสำคัญในกลุ่มศาสนาอับราฮัม เรื่องราวของท่านถูกบันทึกไว้ในหนังสือปฐมกาล บทที่ 11 ถึง บทที่ 25 ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของคัมภีร์ฮีบรูของศาสนายูดาห์ และคัมภีร์ไบเบิลภาคพันธสัญญาเดิมของศาสนาคริสต์ ศาสนาอิสลามก็ถืออับราฮัมเป็นเราะซูลของอัลลอฮ์ด้วย
เทราห์บิดาของอับราฮัมได้นำอับราฮัม นางซาราห์ และโลทหลานชายออกเดินทางจากเมืองเออร์ ไปอยู่เมืองฮารานในดินแดนคานาอันภายหลังจากบิดาเสียชีวิต เมื่ออับราฮัมมีอายุได้ 75 ปี ท่านได้รับการทรงเรียกจากพระเจ้าให้ไปยังดินแดนที่พระเจ้าจะนำทาง อับราฮัมจึงออกเดินทางพร้อมด้วยนางซาราห์ และพาโลทไปด้วย
เมื่อเกิดการกันดารอาหาร อับราฮัมจึงได้อพยพเข้าไปในอียิปต์ เนื่องด้วยนางซาราห์เป็นคนสวย อับราฮัมเกรงจะถูกฆ่าเพื่อแย่งนาง อับราฮับจึงบอกคนอียิปต์ว่านางเป็นน้องสาว ด้วยเหตุนี้นางซาราห์จึงถูกนำไปถวายตัวแก่ฟาโรห์ พระเจ้าจึงทรงทำให้เกิดภัยพิบัติร้ายแรงแก่ฟาโรห์ ฟาโรห์จีงเรียกอับราฮัมมาและได้มอบตัวนางซาราห์และทรัพย์สมบัติให้ อับราฮัมจึงเดินทางออกจากอียิปต์
เมื่อออกจากอียิปต์ อับราฮัมได้แยกทางกับโลท เนื่องจากทั้งสองมีฝูงสัตว์และคนรับใช้จำนวนมาก ฝ่ายโลทเลือกเดินทางไปยังที่ลุ่มแม่น้ำจอร์แดน ซึ่งเป็นที่ตั้งของเมืองโสโดมและเมืองโกโมราห์ ฝ่ายอับราฮัมก็เลือกไปอีกทางหนึ่ง
เมื่ออับราฮัมอาศัยอยู่ในที่พำนักนั้น พระเจ้ามีพระดำรัสกับอับราฮัมว่า "มอง?ดู?ฟ้า?สิ ถ้า?เจ้า?สามารถ?นับ?ดาว?ทั้ง?หลาย?ได้ ก็?นับ?ไป เชื้อ?สาย?ของ?เจ้า?จะ?เป็น?เช่น?นั้น" และทรงมีคำพยากรณ์ให้อัมราฮัมอีกว่า "เจ้า?จง?รู้?แน่?เถิด?ว่า?เชื้อ?สาย?ของ?เจ้า?จะ?เป็น?คน?ต่าง?ด้าว?ใน?ดิน?แดน?ซึ่ง?ไม่?ใช่?ที่?ของ?พวก?เขา และ?พวก?เขา?จะ?ต้อง?รับ?ใช้?ชาว?เมือง?นั้น ชาว?เมือง?นั้น?จะ?กด?ขี่?เขา?ถึง?สี่?ร้อย?ปี"
เมื่ออับราฮัม อายุได้ 99 ปี พระเจ้าทรงปรากฏต่อหน้าอับราฮัมและทรงเปลี่ยนชื่อ จากเดิม อับราม เป็น อับราฮัม และทรงกระทำพันธสัญญาแก่อับราฮัมว่า "นี่?คือ?พันธ?สัญญา?ของ?เรา?กับ?เจ้า เจ้า?จะ?เป็น?บิดา?ของ?ประ?ชา?ชาติ?มาก?มาย ชื่อ?ของ?เจ้า?จะ?ไม่?ใช่?อับ?ราม?อีก?ต่อ?ไป เจ้า?จะ?มี?ชื่อ?ใหม่?คือ?อับ?รา?ฮัม เพราะ?เรา?ให้?เจ้า?เป็น?บิดา?ของ?ประ?ชา?ชาติ?มาก?มาย เรา?จะ?ทำ?ให้?เจ้า?มี?พงศ์?พันธุ์?มาก?มาย?ยิ่ง เรา?จะ?ทำ?ให้?เจ้า?เป็น?ชน?หลาย?ชาติ และ?กษัตริย์?หลาย?องค์?จะ?เกิด?มา?จาก?เจ้า เรา?จะ?สถาปนา?พันธ?สัญญา?ของ?เรา?ไว้?ระหว่าง?เรา?กับ?เจ้า และ?เชื้อ?สาย?ต่อ?มา?ของ?เจ้า?ตลอด?ชั่ว?ชาติ?พันธุ์?ของ?เจ้า?ให้?เป็น?พันธ?สัญญา?นิ?รันดร์ คือ?เป็น?พระ?เจ้า?แก่?เจ้า และ?แก่?เชื้อ?สาย?ต่อ?มา?ของ?เจ้า เรา?จะ?ให้?ดิน?แดน?ที่?เจ้า?อาศัย?อยู่?อย่าง?คน?ต่าง?ด้าว?นี้ คือ?แผ่น?ดิน?คา?นา?อัน?ทั้ง?สิ้น?แก่?เจ้า?และ?แก่?เชื้อ?สาย?ต่อ?มา?ของ?เจ้า ให้?เป็น?กรรม?สิทธิ์?นิ?รันดร์ และ?เรา?จะ?เป็น?พระ?เจ้า?ของ?พวก?เขา"
พระเจ้าทรงให้อับราฮัมและครอบครัวของท่านเข้าสุหนัต เพื่อเป็นพันธสัญญาระหว่างพระเจ้ากับอับราฮัมและเชื้อสายของท่าน โดยตัดหนังหุ้มปลายองคชาต และกำหนดให้ผู้ชายทุกคนในครอบครัว ตั้งแต่เด็กที่มีอายุ 8 วันขึ้นไปต้องประกอบพิธีเข้าสุหนัต
เรื่องราวบุตรชายของอับราฮัมที่กล่าวถึงในพระคัมภีร์ที่โดดเด่นมีด้วยกัน 2 คน คืออิชมาเอลและอิสอัค และมีมุมมองต่อบุคคลทั้งสองแตกต่างกัน ระหว่างศาสนาอิสลามและศาสนาคริสต์
นางซาราห์ซึ่งเป็นภรรยาของอับราฮัมเป็นหมัน นางจึงยกนางฮาการ์สาวใช้ชาวอียิปต์ให้เป็นภรรยาอับราฮัม นางฮาการ์ก็ตั้งครรภ์และคลอดบุตรชาย ชื่ออิชมาเอล ตามที่คัมภีร์ไบเบิลระบุไว้ว่าพระเจ้าไม่ได้ให้อิชมาเอลเป็นผู้สืบเชื้อสายของอับราฮัม แต่ในคัมภีร์อัลกุรอานมีมุมมองที่แตกต่างกันออกไป
ในหนังสือปฐมกาลกล่าวว่า เมื่อนางฮาการ์ตั้งครรภ์ก็ดูถูกนายหญิงของตน ภายหลังเมื่อนางซาราห์มีบุตรของตนเอง นางฮาการ์และอิชมาเอลจึงถูกขับไล่ออกจากครอบครัว แต่พระเจ้าทรงสัญญาว่าจะให้พงศ์พันธุ์ของอิชมาเอลเป็นพงศ์พันธ์ใหญ่เช่นกัน นักศาสนศาสตร์บางท่านเชื่อว่า อิชมาเอลคือบรรพบุรุษของชาวเปอร์เซีย แต่ในทัศนะของอิสลาม อิชมาเอลเป็นบรรพบุรุษของอาหรับ
อิสอัคเป็นบุตรของอับราฮัมและนางซาราห์ อิสอัคคลอดเมื่ออับราฮัมมีอายุได้ 100 ปี เมื่ออิสอัคโตขึ้น พระเจ้าก็ทรงลองใจอับราฮัม โดยให้ถวายอิสอัคเป็นเครื่องบูชา และเมื่ออับราฮัมแสดงความไว้วางใจพระเจ้า พระองค์ก็ให้ทูตสวรรค์มายั้งมืออับราฮัมและมอบลูกแกะให้เป็นเครื่องบูชาแทน พระองค์ยังให้อิสอัคสืบเชื้อสายต่อจากอับราฮัมอีกด้วย จึงเป็นที่มาของคำที่พระเจ้าตรัสกับโมเสสว่า "เรา?เป็น?พระ?เจ้า?ของ?บิดา?เจ้า เป็น?พระ?เจ้า?ของ?อับ?รา?ฮัม พระ?เจ้า?ของ?อิส?อัค และ?พระ?เจ้า?ของ?ยา?โคบ"
คัมภีร์ไบเบิลบันทึกไว้ว่าอับราฮัมสิ้นใจเมื่อมีอายุได้ 175 ปี เมื่ออับราฮัมเสียชีวิตอิสอัคและอิชมาเอลก็ฝังศพของท่านไว้ในถ้ำมัคเปลาห์
อิบรอฮีมเกิดเมื่อประมาณ 1900 ปีก่อนคริสตกาลในเมืองอูร์ ในปัจจุบันเป็นประเทศอิรัก บิดาของท่านชื่ออาซัร สมัยนั่นเป็นนักบวชผู้มั่งคั่งร่ำรวยจากการทำรูปปั้นและเทวรูปขายให้แก่บุคคลทั่วไป ด้วยความที่อิบรอฮีมเป็นเด็กที่มีความฉลาด เขาจึงตั้งข้อสงใสว่าเทวรูปนั่นคือ"พระเจ้า"จริงๆ หรอ ในวันรุ่งขึ้นอิบรอฮีมได้เห็นดวงอาทิตย์ให้ความสว่างแก่ชาวโลก และเห็นดวงอาทิตย์ลับขอบฟ้า อิบรอฮีมจึงรู้ความจริงว่าสิ่งเหล่านี้ไม่ใช้พระเจ้าที่แท้จริงผู้สร้างดาวหรือดวงอาทิตย์ดวงจันทร์และดวงดาวเหล่านี้ต่างหากที่เป็นพระเจ้า อิบรอฮีมจึงขอเคารพสักการะแต่พระเจ้าที่สร้างทุกสิ่งทุกอย่างเท่านั้น อิบรอฮีมจึงไปบิดาของเขาว่า ทำไมต้องไปเคารพบูชาเทวรูปด้วย ทั้งๆ ที่เทวรูปก็ไม่ได้ช่วยอะไรพ่อเลย นอกจากอัลลอฮ์ผู้อภิบาลแห่งสากลโลก วันต่อมาอิบรอฮีมได้เข้าไปยังสถานที่ตั้งของเทวรูปที่ผู้คนบูชา ยกเว้นเทวรูปองค์ใหญ่ที่สุดที่เขาเอาขวานไปแขวนไว้ และปล่อยให้ผู้คนกลับมาเห็นผู้คนจึงตะโกนร้องว่าเทวรูปของเราแตกไปหมดแล้วใครทำลาย เมื่ออิบรอฮีมถูกนำตัวมาผู้คนได้ถามว่าอิบรอฮีมเจ้าทำลายเทวรูปที่เราสักการะบูชาใช่ใหม เขาตอบว่า เปล่า เทวรูปองค์ใหญ่นั้นต่างหากที่ทำไม่เชื่อลองถามเทวรูปเหล่านั้นดู ชาวบ้านจึงโกรธแค้นอิบรอฮีมมาก ผู้คนจึงได้จับอิบรอฮีมมัดและนำเขาไปวางไว้บนกองฟืนเมื่อผู้คนเริ่มจุดไฟเผา อัลลอฮ์ก็ได้มีบัญชาว่า "โอ้ไฟ" จงเย็นลงและอย่าทำอันตรายอิบรอฮีม หลังจากนั่นท่านก็ปลอดภัยจากการถูกชาวบ้านเผา
