นักบุญอะทาเนเชียสแห่งอะเล็กซานเดรีย (กรีก: ????????? ????????????; อังกฤษ: Athanasius of Alexandria) บาทหลวงชาวโรมันแอฟริกัน ดำรงตำแหน่งอาร์ชบิชอปแห่งอะเล็กซานเดรียตั้งแต่ ค.ศ. 328-373 ถือเป็นนักเทววิทยาศาสนาคริสต์ที่มีบทบาทสำคัญในการต่อต้านลัทธิเอเรียส และวางรากฐานความเชื่อกระแสหลักในศาสนาคริสต์จนได้รับยกยย่องเป็นปิตาจารย์และนักปราชญ์แห่งคริสตจักร
อะทาเนเชียส เกิดในครอบครัวคริสต์ศาสนิกชน ที่เมืองอะเล็กซานเดรีย มณฑลแอฟริกา จักรวรรดิโรมัน ราวปี ค.ศ. 296-8 ได้รับการศึกษาจากอะเล็กซานเดอร์แห่งอะเล็กซานเดรียผู้เป็นลุง จนมีความรู้และคุณธรรมดี ต่อมาอะเล็กซานเดอร์ได้เป็นอาร์ชบิชอปแห่งอะเล็กซานเดรีย อะทาเนเชียสได้แยกไปใช้ชีวิตอารามวาสีในทะเลทราย ภายใต้การอบรมของนักบุญแอนโทนีอธิการ และได้เขียนชีวประวัติของนักบุญแอนโทนีขึ้น
ในปี ค.ศ. 319 อะทาเนเชียสได้รับศีลอนุกรมขั้นพันธบริกร และรับหน้าที่เลขานุการของลุง ทั้งสองได้เดินทางไปเข้าร่วมประชุมสภาสังคายนาไนเซียครั้งที่หนึ่งในปี ค.ศ. 325 เพื่อแก้ปัญหาลัทธิเอเรียสที่เผยแพร่ความเชื่อว่าพระเยซูไม่ใช่พระเจ้า อะเล็กซานเดอร์ถึงแก่มรณภาพในปีต่อมา อะทาเนเชียสดำรงตำแหน่งอาร์ชบิชอปสืบแทน และสืบทอดเจตนารมณ์ของลุงในการต่อต้านลัทธิเอเรียสอย่างรุนแรง ภาครัฐมองว่าการกระทำของอะทาเนเชียสสร้างความแตกแยกให้กับจักรวรรดิ จึงสั่งเนรเทศท่านรวมทั้งสิ้น 5 ครั้ง รวมเป็นเวลานานถึง 17 ปี ท้ายที่สุดทัศนะของท่านจึงเป็นที่ยอมรับในคริสตจักร และลัทธิเอเรียสถูกประณามว่าเป็นพวกนอกรีต
อาร์ชบิชอปอะทาเนเชียส ถึงแก่มรณภาพอย่างสงบเมื่อวันที่ 2 พฤษภาคม ราวปี ค.ศ. 373 และได้รับยกย่องว่าเป็นนักบุญ ทางคริสตจักรโรมันคาทอลิกได้ประกาศให้ท่านเป็นนักปราชญ์แห่งคริสตจักร ในปั ค.ศ. 1568
อ่านบทความฉบับสมบูรณ์ได้ที่ http://th.wikipedia.org/wiki/อะทาเนเชียสแห่งอะเล็กซานเดรีย