องค์การสวนพฤกษศาสตร์ (ชื่อย่อ : อ.ส.พ.) เป็นรัฐวิสาหกิจของไทย ในสังกัดกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม จัดตั้งขึ้นตามพระราชกฤษฎีกาจัดตั้งองค์การสวนพฤกษศาสตร์ พ.ศ. 2535 เพื่อดำเนินงานด้านสวนพฤกษศาสตร์ การศึกษาค้นคว้าวิจัยและรวบรวมข้อมูลทางด้านพรรณพฤกษชาติของประเทศไทย โดยเป็นการโอนภารกิจของสวนพฤกษศาสตร์ภาคเหนือ ฝ่ายพฤกษศาสตร์ป่าไม้ กองบำรุง กรมป่าไม้ กระทรวงเกษตรและสหกรณ์มาดำเนินการ
องค์การสวนพฤกศาสตร์ เป็นรัฐวิสาหกิจที่มีรายได้หลักจากการดำเนินงานศูนย์ฝึกอบรม ประมาณ 8.7 ล้านบาท รองลงมาคือ รายได้จากค่าเข้าชมสวนพฤกศาสตร์ ประมาณ 3.1 ล้านบาท ในปี พ.ศ. 2552 มีกำไรสุทธิรวมทั้งสิ้น 10.8 ล้านบาท แต่งบประมาณในการบริหารงานองค์การฯ มาจากเงินงบประมาณอุดหนุนของรัฐจำนวนกว่า 146.9 ล้านบาท
องค์การสวนพฤกษศาสตร์ มีบุคลากรในสังกัดจำนวน 547 คน (ณ ปี พ.ศ. 2553) ส่วนใหญ่เป็นลูกจ้างชั่วคราว/ลูกจ้างโครงการ โดยมีพนักงาน/ลูกจ้างประจำเพียง 95 คน (ร้อยละ 17) คณะรักษาความสงบแห่งชาติได้แต่งตั้ง นางปัจฉิมา ธนสันติ เป็นประธานกรรมการ
