สงครามโซเวียตในอัฟกานิสถาน

สงครามโซเวียตในอัฟกานิสถาน เป็นส่วนหนึ่งของสงครามเย็น เกิดขึ้นเป็นเวลาเก้าปีตั้งแต่เดือนธันวาคม 1979 ถึงเดือนกุมภาพันธ์ 1989 โดยเป็นการรบรากันระหว่างกองทัพอัฟกานิสถานที่มีโซเวียตเป็นหัวหน้า กับมุจญาฮิดีน (Mujahideen) ซึ่งเป็นกลุ่มขบถหลายชนชาติและมีพันธมิตรใหญ่สองราย คือ เปศวาร์เจ็ด (Peshawar Seven) กับเตหะรานแปด (Tehran Eight) ขบถเปศวาร์เจ็ดนั้นได้รับการฝึกฝนทางทหารจากประเทศเพื่อนบ้าน คือ ปากีสถาน และสาธารณรัฐประชาชนจีน ทั้งได้รับอาวุธยุทธภัณฑ์พร้อมเงินหลายพันล้านดอลลาร์จากสหรัฐอเมริกา สหราชอาณาจักร ซาอุดีอาระเบีย และอีกหลายประเทศ ส่วนกลุ่มชีอะฮ์ (Shia) จากฝ่ายเตหะรานแปดนั้นได้รับการสนับสนุนจากสาธารณรัฐอิสลามอิหร่าน

สงครามซึ่งยาวนานเกือบหนึ่งทศวรรษนี้ส่งผลให้ชาวอัฟกานิสถานหลายล้านคนลี้ภัยจากประเทศตนเอง ส่วนใหญ่เข้าไปพึ่งใบบุญปากีสถานและอิหร่าน อนึ่ง นอกจากกบฏที่ล้มตายแล้ว สงครามยังทำให้พลเรือนอัฟกานิสถานจำนวนมากเสียชีวิต

สงครามเริ่มขึ้นเมื่อกองทัพที่ 40 ซึ่งโซเวียตประจำไว้ในอัฟกานิสถาน และมีเลโอนิด เบรจเนฟ (Leonid Brezhnev) เป็นหัวหน้า เคลื่อนพลพร้อมรบในวันที่ 24 ธันวาคม 1979 และมาสิ้นสุดลงเมื่อโซเวียตซึ่งมีมีฮาอิล กอร์บาชอฟ (Mikhail Gorbachev) เป็นหัวหน้า ได้ถอนทหารจากอัฟกานิสถานตั้งแต่วันที่ 15 พฤษภาคม 1988 จนถึงวันที่ 15 กุมภาพันธ์ 1989

มีผู้เรียกสงครามครั้งนี้ตามสภาพที่ยืดเยื้อว่า "สงครามเวียดนามของสหภาพโซเวียต" (Soviet Union's Vietnam War) และ "กับดักหมี" (Bear Trap)