นกกระตั้วดำ (อังกฤษ: Black cockatoo, Dark cockatoo) เป็นสกุลของนกปากขอขนาดใหญ่ ในวงศ์นกกระตั้ว (Cacatuidae) ใช้ชื่อสกุลว่า Calyptorhynchus
สกุลนี้บรรยายทางวิทยาศาสตร์โดยนักธรรมชาติวิทยาชาวฝรั่งเศส อองเซลเม่ เกต็อง เดมาไรซ์ ในปี ค.ศ. 1826 พบทั้งหมด 5 ชนิด ทั้งหมดส่วนใหญ่มีขนสีทึบทึมเช่น สีเทา หรือสีน้ำตาลเข้ม และการอนุกรมวิธานจะพิจารณาตามตามขนาดและบางส่วนของขนขนาดเล็กสีแดง, สีเทา และสีเหลืองโดยเฉพาะอย่างยิ่งในขนหาง มีลักษณะทางพันธุกรรมที่ใกล้เคียงกับนกกระตั้วแก๊ง-แก๊ง (Callocephalon fimbriatum) และนกคอกคาเทล (Nymphicus hollandicus) ซึ่งมีขนาดเล็กกว่ามาก
ถือได้ว่าเป็นสกุลที่มีขนาดใหญ่ที่สุดของนกกระตั้วที่มิได้มีขนสีขาว และแบ่งออกได้เป็น 2 สกุลย่อย คือ Calyptorhynchus และ Zanda โดยพิจารณาจากสีขนและความแตกต่างกันระหว่างเพศ
