ลามาร์แซแยซ (ฝรั่งเศส: La Marseillaise, "เพลงแห่งเมืองมาร์แซย์") เป็นชื่อของเพลงชาติสาธารณรัฐฝรั่งเศสที่ใช้อยู่ในปัจจุบัน ประพันธ์คำร้องและทำนองโดย โกลด โฌแซ็ฟ รูเฌ เดอ ลีล เมื่อวันที่ 25 เมษายน พ.ศ. 2335 ที่เมืองสทราซบูร์ในแคว้นอาลซัส เดิมเพลงนี้มีชื่อว่า "Chant de guerre de l'Arm?e du Rhin" (แปลว่า "เพลงมาร์ชกองทัพลุ่มน้ำไรน์") เดอลีลได้อุทิศเพลงนี้ให้แก่นายทหารชาวแคว้นบาวาเรีย (อยู่ในประเทศเยอรมนีในปัจจุบัน) ซึ่งเกิดในประเทศฝรั่งเศสผู้หนึ่ง คือจอมพลนีกอลา ลุคเนอร์ (Nicolas Luckner) เมื่อกองทหารจากเมืองมาร์แซย์ได้ขับร้องเพลงนี้ขณะเดินแถวทหารเข้ามายังกรุงปารีส ทำให้เพลงนี้เป็นที่รู้จักโดยทั่วไป และกลายเป็นเพลงปลุกใจในการร่วมปฏิวัติฝรั่งเศส ทั้งยังเป็นที่มาของชื่อเพลงลามาร์แซแยซดังปรากฏอยู่ในปัจจุบันด้วย
สมัชชาแห่งชาติฝรั่งเศสได้ออกประกาศรับรองให้เพลงลามาร์แซแยซเป็นเพลงชาติฝรั่งเศสเมื่อวันที่ 14 กรกฎาคม พ.ศ. 2338 ต่อมาเพลงนี้ได้ถูกงดใช้ในช่วงรัชสมัยของจักรพรรดินโปเลียนที่ 1แห่งจักรวรรดิฝรั่งเศสที่ 1 และ พระเจ้าหลุยส์ที่ 18 และมีการนำเพลงอื่นมาใช้เป็นเพลงชาติฝรั่งเศสแทนในระยะเวลาดังกล่าวแทน โดยรัชสมัยของจักรพรรดินโปเลียนที่ 1 ใช้เพลงชาติที่ชื่อว่า เวยองอูซาลูทเดอล็องปีร์ "Veillons au salut de l'Empiret"และ โดยรัชสมัยของพระเจ้าหลุยส์ที่ 18 ใช้เพลงชาติที่ชื่อว่า เลอเรอทูร์เดส์แพร็งส์ฟร็องเซส์อาปารีส์ "Le Retour des Princes Fran?ais ? Paris" หลังการปฏิวัติในปี พ.ศ. 2373 เพลงนี้ก็ได้กลับมาใช้เป็นเพลงชาติในระยะสั้น ๆ แต่ก็งดใช้อีกครั้งในสมัยของจักรพรรดินโปเลียนที่ 3 ตราบจนกระทั่งฝรั่งเศสเข้าสู่สมัยสาธารณรัฐที่ 3 เพลงนี้จึงได้รับการรับรองให้เป็นเพลงชาติอย่างถาวรเมื่อ พ.ศ. 2422
หมายเหตุ เนื้อร้องที่แสดงในหน้านี้เป็นเนื้อร้องฉบับทางการจากเว็บไซต์ของสำนักงานประธานาธิบดีฝรั่งเศส ส่วนการขับร้องเพลงนี้ในปัจจุบันนิยมร้องเฉพาะเนื้อร้องบทที่ 1 (บางครั้งรวมถึงบทที่ 3 และบทที่ 5) เท่านั้น
ในประเทศรัสเซีย เพลงลามาร์แซแยซได้ถูกใช้เป็นเพลงปฏิวัติฝ่ายสาธารณรัฐโดยชาวรัสเซียซึ่งรู้ภาษาฝรั่งเศสในช่วงปลายคริสต์ศตวรรษที่ 18 ซึ่งไล่เลี่ยกับช่วงเวลาการปฏิวัติในฝรั่งเศส ถึงปี ค.ศ. 1875 ปีเตอร์ ลัฟรอฟ (Peter Lavrov) นักปฏิวัติและนักทฤษฎีกลุ่ม Narodism ได้เขียนเพลงโดยใส่เนื้อร้องภาษารัสเซียขึ้นใหม่ตามทำนองเพลงลามาร์แซแยซ และให้ชื่อเพลงว่า "มาร์แซแยซของกรรมกร" ("Rabochaya Marselyeza", "Worker's Marseillaise") ซึ่งเพลงนี้ได้กลายเป็นเพลงปฏิวัติยอดนิยมเพลงหนึ่งในรัสเซียและได้มีการใช้ในการปฏิวัติรัสเซีย ค.ศ. 1905 ต่อมาเมื่อเกิดการปฏิวัติรัสเซียในเดือนกุมภาพันธ์ ค.ศ. 1917 เพลงนี้ก็ได้มีลักษณะเป็นกึ่งเพลงชาติของสาธารณรัฐที่ตั้งขึ้นใหม่ หลังเหตุการณ์การปฏิวัติเดือนตุลาคมซึ่งเกิดขึ้นในปีเดียวกัน เพลงนี้ก็ยังคงใช้เป็นเพลงปฏิวัติควบคู่กับเพลงแองเตอร์นาซิอองนาล
สำหรับประเทศไทย เพลงลามาร์แซแยซได้เป็นแรงดลใจให้คณะราษฏรคิดเพลงชาติขึ้นใหม่ในช่วงการปฏิวัติสยาม พ.ศ. 2475 และยังมีการนำทำนองไปใช้ในเพลงมาร์ชต่าง ๆ ที่มีชื่อเสียง อันได้แก่ เพลง "มาร์ช ม.ธ.ก." ของมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ (ม.ธ.ก. เป็นอักษรย่อนามมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ เมื่อครั้งยังใช้ชื่อว่า "มหาวิทยาลัยวิชาธรรมศาสตร์และการเมือง") ซึ่งประพันธ์โดยทวีป วรดิลก ในช่วงพุทธทศวรรษที่ 2490 และเพลง "มาร์ชลาดยาว" ซึ่งประพันธ์โดย จิตร ภูมิศักดิ์ ขณะที่เขาถูกคุมขังในเรือนจำลาดยาว (เรือนจำคลองเปรม) ด้วยคดีการเมือง ระหว่างปี พ.ศ. 2503 - 2505 เพื่อใช้ร้องในงานรื่นเริงภายในคุก[ต้องการอ้างอิง]
กรีซ ? คาซัคสถาน ? โครเอเชีย ? จอร์เจีย ? สาธารณรัฐเช็ก ? ซานมารีโน ? เซอร์เบีย ? ไซปรัส ? เดนมาร์ก ? ตุรกี ? นอร์เวย์ ? เนเธอร์แลนด์ ? บอสเนียและเฮอร์เซโกวีนา ? บัลแกเรีย ? เบลเยียม ? เบลารุส ? โปรตุเกส ? โปแลนด์ ? ฝรั่งเศส ? ฟินแลนด์ ? มอนเตเนโกร ? มอลโดวา ? มอลตา ? สาธารณรัฐมาซิโดเนีย ? โมนาโก ? เยอรมนี ? ยูเครน ? รัสเซีย ? โรมาเนีย ? ลักเซมเบิร์ก ? ลัตเวีย ? ลิกเตนสไตน์ ? ลิทัวเนีย ? นครรัฐวาติกัน ? สเปน ? สโลวาเกีย ? สโลวีเนีย ? สวิสเซอร์แลนด์ ? สวีเดน ? สหราชอาณาจักร ? ออสเตรีย ? อันดอร์รา ? อาเซอร์ไบจาน ? อาร์เมเนีย ? อิตาลี ? เอสโตเนีย ? แอลเบเนีย ? ฮังการี ? ไอซ์แลนด์ ?
โอลันด์ (ฟินแลนด์) ? อันดาลูเซีย (สเปน) ? อารากอน (สเปน) ? อัสตูเรียส (สเปน) ? อาโซเรส (โปรตุเกส) ? แคว้นบาสก์ (สเปน) ? บาวาเรีย (เยอรมนี) ? เบรอตาญ (ฝรั่งเศส) ? คาเทโลเนีย (สเปน) ? สาธารณรัฐเชเชน (รัสเซีย) ? คอร์นวอล (สหราชอาณาจักร) ? คอร์ซิกา (ฝรั่งเศส) ? ไครเมีย (ยูเครน) ? อังกฤษ (สหราชอาณาจักร) ? หมู่เกาะฟาโร (เดนมาร์ก) ? ฟลานเดอส์ (เบลเยียม) ? ฟริเซีย (เนเธอร์แลนด์) ? กาลิเซีย (สเปน) ? ยิบรอลตาร์ (สหราชอาณาจักร) ? กรีนแลนด์ (เดนมาร์ก) ? เกิร์นซีย์ ? ไอร์แลนด์เหนือ (สหราชอาณาจักร) ? เจอร์ซีย์ ? สาธารณรัฐคาเรเลีย (รัสเซีย) ? คอซอวอ (เซอร์เบีย) ? แคว้นมาซิโดเนีย (กรีซ) ? มาเดย์รา (โปรตุเกส) ? เกาะแมน ? นากอร์โน-คาราบัค (อาเซอร์ไบจาน) ? ออกซิตาเนีย (ฝรั่งเศสและสเปน) ? สาธารณรัฐเซิร์บ (บอสเนียและเฮอร์เซโกวีนา) ? ซามิ ? สกอตแลนด์ (สหราชอาณาจักร) ? ซีแลนด์ (สหราชอาณาจักร) ? สฟาลบาร์ (นอร์เวย์) ? ตาตาร์สถาน (รัสเซีย) ? ทรานส์นิสเตรีย (มอลโดวา) ? สาธารณรัฐตุรกีแห่งไซปรัสเหนือ (ไซปรัส) ? ตูวา (รัสเซีย) ? อุดมูร์เตีย (รัสเซีย) ? เวลส์ (สหราชอาณาจักร) ? วาลโลเนีย (เบลเยียม) ? ยอร์กเชียร์ (สหราชอาณาจักร) ?
ออสเตรเลีย (รวมทั้ง ก็อดเซฟเดอะควีน) ? ฟิจิ ? อินโดนีเซีย ? คิริบาส ? หมู่เกาะมาร์แชลล์ ? ไมโครนีเซีย ? นาอูรู ? นิวซีแลนด์ (รวมทั้ง ก็อดเซฟเดอะควีน) ? ปาเลา ? ปาปัวนิวกินี ? หมู่เกาะพิตแคร์น (UK) (รวมทั้ง ก็อดเซฟเดอะควีน) ? ซามัว ? หมู่เกาะโซโลมอน (รวมทั้ง ก็อดเซฟเดอะควีน) ? ติมอร์-เลสเต ? ตองกา ? ตูวาลู ?
วิฟว์อ็องรีกัตร์ (ค.ศ. 1492–1791) ? ลาเนชั่น ลาเร เลอเร (ค.ศ. 1791–1792) ? เวยองอูซาลูทเดอล็องปีร์ (ค.ศ. 1804–1815) ? เลอเรอทูร์เดส์แพร็งส์ฟร็องเซส์อาปารีส์ (ค.ศ. 1814–1830) ? La Parisienne (ค.ศ. 1830–1848) ? เลอชานท์เดส์กิรองดิงส์ (ค.ศ. 1848–1852) ? ปาร์ตองต์ ปูร์ ลา ซีรี (ค.ศ. 1852–1870) ? Mar?chal, nous voil? ! (ค.ศ. 1940–1944) ? ลามาร์แซแยซ (ค.ศ. 1792–1804, และ ตั้งแต่ ค.ศ. 1870) ?