ราชวงศ์สจวต อังกฤษ: House of Stuart หรือ Stewart) เป็นราชวงศ์ที่ปกครองราชอาณาจักรสกอตแลนด์ ซึ่งภายหลังได้ปกครองราชอาณาจักรอังกฤษ และได้ปกครองราชอาณาจักรบริเตนใหญ่ สมเด็จพระราชินีนาถแมรีที่ 1 แห่งสกอตแลนด์ได้ทรงรับเอาการสะกดชื่อพระราชวงศ์ว่า Stuart มาจากภาษาฝรั่งเศส ในขณะที่ในฝรั่งเศสยืนยันว่าในภาษาสกอต Stewart นั้นออกเสียงได้ถูกต้องแล้ว ชื่อราชวงศ์มาจากพระอิสสริยยศโบราณของสกอตแลนด์ สจวตสูงแห่งสกอตแลนด์ (High Steward of Scotland)
ราชวงศ์สจวตปกครองราชอาณาจักรสกอตแลนด์เป็นเวลานาน 336 ปี ระหว่างปี พ.ศ. 1914 ถึงปี พ.ศ. 2250 องค์รัชทายาทที่ใกล้ชิดกับสมเด็จพระราชินีนาถเอลิซาเบธที่ 1 แห่งราชอาณาจักรอังกฤษคือสมเด็จพระเจ้าเจมส์ที่ 1 แห่งอังกฤษโดยผ่านทางสมเด็จพระเจ้าเฮนรีที่ 7 แห่งอังกฤษซึ่งเป็นผู้ก่อตั้งราชวงศ์ทิวดอร์ เจมส์ สจวตสืบทอดราชบัลลังก์ทั้งราชอาณาจักรอังกฤษและราชอาณาจักรไอร์แลนด์ พระองค์ทรงครองราชบัลลังก์ของทั้ง 3 ชาติ (Home Nations) (และยังสืบทอดการอ้างสิทธิในราชบัลลังก์ฝรั่งเศสของกษัตริย์อังกฤษด้วย) ในระหว่างปี พ.ศ. 2146 ถึง พ.ศ. 2250 ในระยะหลังราชวงศ์สจวตได้สถาปนาตนเองเป็น กษัตริย์แห่งบริเตนใหญ่ (Kings/Queens of Great Britain) จนถึงรัชสมัยของราชินีองค์สุดท้ายของราชวงศ์สจวตคือสมเด็จพระราชินีนาถแอนน์ ราชวงศ์ฮาโนเวอร์ได้สืบทอดราชบัลลังก์ต่อเนื่องจากพระราชบัญญัติการสืบสันตติวงศ์ พ.ศ. 2244 (Act of Settlement 1701) ที่กำหนดให้ผู้ที่สามารถขึ้นครองราชย์ต่อไปต้องเป็นโปรเตสแตนต์เพื่อประโยชน์ในการรวมไอร์แลนด์ให้อยู่ภายใต้รัฐบาลลอนดอน ในปัจจุบันยังคงมีสมาชิกของราชวงศ์ที่สืบเชื้อสายราชวงศ์สจวตมีชีวิตอยู่
สมาชิกคนแรกสุดของราชวงศ์เท่าที่ทราบคือ ฟลาอัลด์ที่ 1 (Flaald I, Flaald the Seneschal) ชาวเบรตันผู้ติดตามลอร์ดแห่งดอลและคอมบูร์ก (ชุมชนในแคว้นเบรอตาญ ในประเทศฝรั่งเศส) ฟลาอัลด์และทายาทสืบทอดตำแหน่งดาปิเฟอร์ (Dapifer; พนักงานผู้ดูแลอาหาร) ในบ้านของลอร์ดแห่งดอล หลานชายของฟลาอัลด์ที่ 1 คือฟลาอัลด์ที่ 2 เป็นผู้สนับสนุนพระเจ้าเฮนรีที่ 1 แห่งอังกฤษ และได้ย้ายจากบริตตานี (ปัจจุบันคือแคว้นเบรอตาญ) ไปยังหมู่เกาะอังกฤษ วอลเตอร์ สจวต (ถึงแก่กรรม พ.ศ. 1720) หลานชายของฟลาอัลด์ที่ 2 เกิดที่เมืองออสเวสทรี (ชรอปไชร์) เขาสนับสนุนจักรพรรดินีมาทิลดา (Empress Matilda) ในระหว่างยุคอนาธิปไตย (the Anarchy) เช่นเดียวกับพี่ชายของเขา วิลเลียม บรรพบุรุษของครอบครัวฟิทซาแลน (Fitzalan family) (เอิร์ลแห่งอรันเดล Earls of Arundel) จักรพรรดินีมาทิลดาทรงได้รับการช่วยเหลือโดยพระปิตุลาของพระนางคือ พระเจ้าเดวิดที่ 1 แห่งสกอตแลนด์ และวอลเตอร์ได้ติดตามพระเจ้าเดวิดไปทางเหนือในปี พ.ศ. 1684 หลังจากที่จักรพรรดินีมาทิลดาถูกแย่งชิงราชบัลลังก์โดยพระเจ้าสตีเฟน แห่งอังกฤษ (Stephen of England) วอลเตอร์ได้รับดินแดนในเรนฟริวไชร์ (Renfrewshire) และได้รับการแต่งตั้งให้เป็นลอร์ดสจวตสูง (Lord High Steward) พระเจ้ามัลโคมที่ 4 แห่งสกอตแลนด์ ได้ทรงกำหนดให้ตำแหน่งนี้สามารถสืบทอดไปยังลูกชายของวอลเตอร์ผู้มีนามสกุล สจวต ได้ สจวตสูงคนที่ 6 แห่งสกอตแลนด์คือ วอลเตอร์ สจวต (พ.ศ. 1836-พ.ศ. 1869) ได้สมรสกับมาร์จอรี บรูซ (Marjorie Bruce) ผู้เป็นพระราชธิดาในพระเจ้าโรเบิร์ทที่ 1 แห่งสกอตแลนด์ (Robert the Bruce) และมีส่วนสำคัญในการรบที่แบนน็อคเบิร์น (Battle of Bannockburn) ลูกชายของวอลเตอร์ สจวต คือโรเบิร์ท สจวต ได้เป็นรัชทายาทในราชวงศ์บรูซ และในที่สุดพระองค์ก็ได้ขึ้นครองราชบัลลังก์สกอตแลนด์เมื่อพระราชปิตุลาของพระองค์คือ พระเจ้าเดวิดที่ 2 แห่งสกอตแลนด์ สวรรคตโดยไม่มีพระราชโอรสหรือธิดาในปี พ.ศ. 1914
ในปี พ.ศ. 2046 พระเจ้าเจมส์ที่ 4 แห่งสกอตแลนด์ ทรงพยายามที่จะรักษาความสงบในราชอาณาจักรอังกฤษ โดยพระองค์ทรงอภิเษกสมรสกับพระราชธิดาในสมเด็จพระเจ้าเฮนรีที่ 7 แห่งอังกฤษ คือมาร์กาเร็ต ทิวดอร์ (Margaret Tudor) พระประสูติกาลในพระราชโอรสผู้ซึ่งต่อมาคือ พระเจ้าเจมส์ที่ 5 แห่งสกอตแลนด์ ทำให้ราชวงศ์สจวตเข้าอยู่ในเชื้อสายของราชวงศ์ทิวดอร์และราชบัลลังก์อังกฤษ มาร์กาเร็ต ทิวดอร์ ผู้ซึ่งต่อมาสมรสกับอาร์คิบาลด์ ดักลาส เอิร์ลคนที่ 6 แห่งอังกุส (Archibald Douglas, 6th Earl of Angus) ธิดาของท่านคือ มาร์กาเร็ต ดักลาส (Margaret Douglas) เป็นมารดาของเฮนรี สจวต ลอร์ดดาร์นลีย์ ในปี พ.ศ. 2108 ดานเลย์ได้อภิเษกสมรสกับสมเด็จพระราชินีนาถแมรีที่ 1 แห่งสกอตแลนด์ พระราชธิดาในพระเจ้าเจมส์ที่ 5 แห่งสกอตแลนด์ บิดาของลอร์ดดานเลย์คือแมทธิว สจวต เอิร์ลคนที่ 4 แห่งเลนน็อกซ์ (Matthew Stewart, 4th Earl of Lennox) สมาชิกของราชวงศ์สจวตสายสจวตแห่งดานเลย์ (Stewart of Darnley) เลนน็อกซ์เป็นทายาทสายตรงของอเล็กซานเดอร์ สจวต สจวตสูงคนที่ 4 แห่งสกอตแลนด์ (Alexander Stewart, 4th High Steward of Scotland) เป็นสืบเชื้อสายมาจากพระเจ้าเจมส์ที่ 2 แห่งสกอตแลนด์ ท่านเป็นอดีตองค์รัชทายาทในราชบัลลังก์ต่อจากพระราชินีนาถแมรีที่ 1 ดังนั้นดานเลย์จึงเป็นพระญาติในพระราชินีนาถแมรีที่ 1 ทางฝั่งบิดาและเมื่อเขาแต่งงานทำให้เขาได้เป็นองค์รัชทายาทอันดับที่ 2 ที่จะครองราชบัลลังก์สกอตแลนด์ จากความสัมพันธ์นี้รัชทายาทในพระราชินีนาถแมรีที่ 1 จึงเป็นส่วนหนึ่งของราชวงศ์สจวต เนื่องมาจากลอร์ดดานเลย์พำนักอาศัยอยู่ในโอบิกนี-ซูร์-แนร์ (Aubigny-sur-N?re) ในประเทศฝรั่งเศสเป็นเวลานาน นามสกุลของราชวงศ์จึงเปลี่ยนจาก Steward เป็น Stuart
กลุ่มบุคคลที่เรียกว่า Jacobite มีความเชื่อว่าผู้ที่จะครองราชย์หลังจากการฟื้นฟูระบอบกษัตริย์ที่ถูกต้องตามกฎหมายต้องเป็นสมเด็จพระเจ้าเจมส์ที่ 2 แห่งอังกฤษหรือ เจมส์ที่ 7 แห่งสกอตแลนด์ มิใช่สมเด็จพระราชินีนาถแมรีที่ 2 แห่งอังกฤษและสกอตแลนด์ กลุ่มบุคคลเหล่านี้สืบเชื้อสายมาจากสมเด็จพระเจ้าชาร์ลส์ที่ 2 และสืบเชื้อสายในการอ้างสิทธิในราชบัลลังก์ต่อมา
