รางวัลโทรทัศน์ทองคำ เป็นรางวัลผลงานดีเด่นทางโทรทัศน์ ซึ่งจัดโดยชมรมส่งเสริมโทรทัศน์ เริ่มครั้งแรกเมื่อปี พ.ศ. 2529 โดยเป็นรางวัลสำหรับผลงานทางโทรทัศน์ที่มีอายุยาวนานที่สุด และยังมีการมอบรางวัลจวบจนถึงปัจจุบัน
ชมรมส่งเสริมโทรทัศน์ (ชื่อเดิม: ชมรมส่งเสริมกิจการโทรทัศน์ไทย) ได้จัดงานโทรทัศน์ทองคำ เพื่อประกาศเกียรติคุณแก่เจ้าของผลงานที่มีคุณภาพในสาขาต่างๆ และผลงานของทางสถานีโทรทัศน์ จากการตัดสินรางวัลของคณะกรรมการผู้ทรงคุณวุฒิระดับนักวิชาการและนักสื่อสารมวลชน เพื่อส่งเสริมและเป็นกำลังใจแก่ผู้เกี่ยวข้องในสายงานโทรทัศน์ และส่งเสริมให้มีการผลิตรายการที่เป็นประโยชน์ต่อสังคมต่อไป โดยทางชมรมได้ร่วมมือกับ หนังสือพิมพ์อินไซด์ทีวี ตั้งแต่ครั้งแรก จนถึง ครั้งที่ 7 หลังจากหนังสือพิมพ์ยุติการดำเนินธุรกิจ ก็ได้เปลี่ยนผู้ร่วมดำเนินงานเป็น สภาสถาบันนักวิชาการสื่อสารมวลชนแห่งประเทศไทย (ส.ส.ม.ท.) และ มูลนิธิจำนง รังสิกุล ตามลำดับ โดยจะมีพิธีมอบรางวัลต่อเนื่องทุกปี ในช่วงเดือนกุมภาพันธ์ หรือ มีนาคม โดยถือเป็นรายการมอบรางวัลทางโทรทัศน์ที่ไม่มีปีใดงดจัด เพียงแต่บางปีต้องเลื่อนกำหนดการมอบรางวัลให้ล่าช้ากว่าเดิม เนื่องด้วยเหตุผลสำคัญ (เช่นในครั้งที่ 22 ประจำปี พ.ศ. 2550 ได้เลื่อนกำหนดเป็นวันที่ 26 กรกฎาคม 2551) สำหรับผู้ตั้งชื่อ "โทรทัศน์ทองคำ" คือ ศ.ดร.สุรพล วิรุฬห์รักษ์
รางวัลโทรทัศน์ทองคำ ประกอบด้วยรางวัลประเภทต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับวงการโทรทัศน์ รวมถึงรางวัลมิวสิกวิดีโอดีเด่น ซึ่งถือเป็นรายการแรกที่กำหนดรางวัลประเภทนี้ขึ้นมา โดยเริ่มมาตั้งแต่ครั้งแรกจนถึงปัจจุบัน โดยในยุคแรกจะทำการตัดสินมอบรางวัลให้แก่ผู้ชนะเลิศและรองชนะเลิศ แต่การตัดสินในยุคต่อมาจะมอบให้แก่ผู้ชนะเลิศเพียงผลงานเดียวเท่านั้น จากผู้เข้ารอบสุดท้าย 5 ผลงาน จนถึงครั้งที่ 24 ได้มีการแบ่งรางวัลมิวสิกวิดีโอดีเด่นเป็นสองรางวัล โดยมอบให้แก่เจ้าของผลงานมิวสิกวิดีโอเพลงไทยสากล และเจ้าของผลงานมิวสิกวิดีโอเพลงไทยลูกทุ่ง ส่วนรางวัลประเภทละครโทรทัศน์ โดยเฉพาะรางวัลสำหรับนักแสดง ทุกๆ ปีจะมีผู้เข้ารอบสุดท้ายสาขารางวัลละ 5 ราย โดยจะมอบให้แก่ผู้มีฝีมือการแสดงได้ดีเด่นที่สุดเพียงท่านเดียว
เพลงประจำงานโทรทัศน์ทองคำที่ใช้กันมาตั้งแต่แรกจนถึงปัจจุบัน มีชื่อเพลงว่า "คนทีวี" ซึ่งแต่งคำร้อง/ทำนอง และดนตรีโดย คุณพีรสันติ จวบสมัย แห่งวงดิ อินโนเซ้นท์ ขับร้องต้นฉบับโดย คุณแคทริน ถ้ำแก้ว [ต้องการแหล่งอ้างอิงดีกว่านี้]
