ยุคอาณาจักรเหนือใต้ของเกาหลี

ยุคก่อนประวัติศาสตร์  ยุคชึลมุน  ยุคมูมุนอาณาจักรโชซ็อนโบราณ 2333–108 BC  รัฐจิ้นก่อนสามก๊ก: 108–57 BC  พูยอ, อกจอ, ทงเย  สามฮั่น: มา, บย็อน, ชินสามก๊ก: 57 BC – 668 AD  อาณาจักรโคกูรยอ 37 BC – 668 AD  อาณาจักรแพ็กเจ 18 BC – 660 AD  อาณาจักรชิลลา 57 BC – 935 AD  คายา 42–562อาณาจักรเหนือใต้: 698–935  อาณาจักรรวมชิลลา 668–935  อาณาจักรพัลแฮ 698–926  สามอาณาจักรหลัง 892–935   อาณาจักรโคกูรยอใหม่, อาณาจักรแพ็กเจใหม่, อาณาจักรชิลลาราชวงศ์โครยอ 918–1392ราชวงศ์โชซ็อน 1392–1897จักรวรรดิเกาหลี 1897–1910ญี่ปุ่นปกครอง 1910–1945  รัฐบาลพลัดถิ่น 1919–1948การแบ่งเกาหลี 1945–1948เหนือ, ใต้ 1948–present  สงครามเกาหลี 1950–1953

ยุคสมัยอาณาจักรเหนือใต้ (เกาหลี: ??? ??, ฮันจา: ?????) เมื่อสิ้นสุดสมัย 3 อาณาจักรนั้น อาณาจักรชิลลาถือว่าเป็นผู้มีชัยเหนืออาณาจักรอื่นบนคาบสมุทรเกาหลีทั้งหมด ในทางประวัติศาสตร์ถือว่ายุคสมัยนี้ อาณาจักรชิลลาเป็นผู้รวบรวมแผ่นดินเกาหลีให้เป็นผืนเดียวกันได้เป็นครั้งแรกนับแต่ยุคสมัยดึกดำบรรพ์เป็นต้นมา จึงเรียกว่า ยุคชิลลารวมอาณาจักร ช่วงยุคสมัยนี้นับจากปีที่อาณาจักรโคกูรยอและอาณาจักรแพ็กเจล่มสลายลงไปใน พ.ศ. 1211 และสืบเนื่องไปจนถึง พ.ศ. 1478 แต่ที่จริงแล้ว อาณาจักรชิลลาไม่ได้ครอบครองดินแดนทั้งหมดไว้ ที่ครอบคลุมได้ทั้งหมดนั้นเพียงดินแดนทางตอนใต้เท่านั้น แม้แต่ดินแดนของโคกูรยอเดิม ชิลลาก็ได้มาเพียงบางส่วนเท่านั้น ไม่เพียงที่ต้องยกคาบสมุทรเหลียวตงให้กับจีน แต่ดินแดนทางเหนือจรดไปถึงแมนจูเรียตกอยู่ในการควบคุมของอาณาจักรเกิดใหม่อีกอาณาจักรหนึ่ง ชื่อว่า อาณาจักรพัลแฮ หรือเรียกว่า ป๋อไห่ ในชื่อเรียกตามภาษาจีน ในยุคสมัยนี้ นักประวัติศาสตร์บางท่านจึงจัดว่าเป็นยุคอาณาจักรเหนือใต้ของเกาหลี

ใน พ.ศ. 1271 อาณาจักรพัลแฮได้ส่งทูตไปเปิดสัมพันธ์กับญี่ปุ่นเพื่อหวังใช้ญี่ปุ่นเป็นพันธมิตรในการข่มขู่ชิลลาที่คิดจะโจมตีพัลแฮ ซึ่งก็ได้ผล เพราะชิลลาไม่สามารถเข้าทำลายยึดครองพัลแฮได้แต่อย่างใด ทั้ง ๆ ที่มีความพยายาม กระทั่งสองอาณาจักรต้องจบสิ้นลงไปพร้อมกันในพุทธศตวรรษที่ 15

การล่มสลายของอาณาจักรพัลแฮเริ่มต้นขึ้นเมื่อเกิดสงครามครั้งใหญ่ระหว่างราชวงศ์เหลียว หรือพวกชนเผ่าคิตัน เข้าตีดินแดนของจีนสมัยปลายราชวงศ์ถัง ในพุทธศตวรรษที่ 15 อาณาจักรพัลแฮจึงต้องถูกตีไปด้วยเนื่องจากเป็นเขตอิทธิพลที่อยู่ใกล้ชิดติดกันระหว่างเขตดินแดนระหว่างจีนและคิตันในแมนจูเรีย ในพ.ศ. 1545 ราชวงศ์ถังถูกราชวงศ์เหลียวตีจนแตกออกเป็นแคว้นเล็กแคว้นน้อย และพวกคิตันก็ทำสงครามต่อเนื่องจนกระทั่งได้ครอบครองดินแดนทางตอนเหนือของจีนส่วนใหญ่ การทำสงครามยึดครองครั้งนี้ อาณาจักรพัลแฮก็ถูกยึดครองไปด้วยเช่นกัน ราชวงศ์เหลียวเข้าตีพัลแฮจนแตกใน พ.ศ. 1469 นับเป็นการสิ้นสุดอาณาจักรพัลแฮ แม้ในภายหลังราชวงศ์เหลียวได้ตั้งอาณาจักรใหม่ขึ้นแทน คือ อาณาจักรตงตาน เป็นอาณาจักรที่ก่อตั้งได้เพียง 10 ปี ใน พ.ศ. 1479 ราชวงศ์เหลียวก็ควบคุมอาณาจักรตงตานมาเป็นส่วนหนึ่งของราชวงศ์เหลียว

ในช่วงที่อาณาจักรพัลแฮประสบสภาวะสงครามกับพวกคิตันจนกระทั่งแตกนั้น ทางอาณาจักรชิลลาเองก็เกิดความระส่ำระส่าจากภายในขึ้น มีการลอบปลงพระชนม์กษัตริย์หลายพระองค์เพื่อแย่งชิงอำนาจกัน จุดเริ่มต้นมาจากสมัยที่พระราชินีจินซอง ขึ้นปกครองแผ่นดินมีความอ่อนแอ พวกขุนนางจึงต่างพากันกอบโกยประโยชน์ส่วนตัว บ้านเมืองเต็มไปด้วยโจรผู้ร้ายปล้นชิง ความโกลาหลปั่นป่วนของชิลลาเช่นนี้ทำให้เกิดการแยกตัวออกมาตั้งรัฐอิสระระหว่างกลุ่มขุนนางกลุ่มต่างๆ กันขึ้นจนเกิดเป็นสงครามระหว่างกัน กระทั่งในที่สุด กลุ่มที่เข้มแข็งกว่าก็สามารถทำลายกลุ่มอื่นได้ ที่สุดอาณาจักรชิลลาก็ล่มสลายลงใน พ.ศ. 1478 กลุ่มที่ได้รับชัยชนะจึงเข้ายึดครองเขตอำนาจเดิมของอาณาจักรชิลลาทั้งหมด แล้วตั้งตนเป็นอาณาจักรใหม่บนคาบสมุทรเกาหลีขึ้น คือ ราชวงศ์โครยอ นับเป็นการสิ้นสุดยุคอาณาจักรเหนือใต้ครั้งแรกก่อนที่เกาหลีจะแบ่งออกเป็นอาณาจักรเหนือใต้ครั้งที่ 2 คือ เกาหลีเหนือและเกาหลีใต้ในปัจจุบัน