มูซา

โมเสส (ศัพท์ศาสนายูดาห์และศาสนาคริสต์) หรือ มูซา (ศัพท์ศาสนาอิสลาม) (อังกฤษ: Moses; ฮีบรู: ???????; อาหรับ: ????? มูซา) เป็นผู้นำทางศาสนาของวงศ์วานอิสราเอล ผู้บัญญัติกฎ ผู้เผยพระวจนะ นักประวัติศาสตร์ เป็นผู้ถ่ายทอดคัมภีร์โทราห์ของศาสนายูดาห์ หรือหนังสือห้าเล่มหมวดเบญจบรรณในคัมภีร์ไบเบิลภาคพันธสัญญาเดิมของศาสนาคริสต์ อีกทั้งยังเป็นศาสนทูตของอัลลอหฺในคติของศาสนาอิสลาม และเป็นนบีคนสำคัญของศาสนาบาไฮ

อัตชีวประวัติของโมเสสที่ได้บันทึกไว้ในคัมภีร์โทราห์และคัมภีร์ไบเบิลภาคพันธสัญญาเดิม (หมวดเบญจบรรณห้าเล่มแรกที่เชื่อกันว่าโมเสสเป็นผู้เรียบเรียงขึ้น)

คัมภีร์ไบเบิลกล่าวไว้ว่า โมเสสเกิดในเผ่าเลวี บิดาชื่อ อับราม มารดาชือ โยเคเบด มีพี่ชาย คือ อาโรน ก่อนหน้าโมเสสเกิด ฟาโรห์แห่งอียิปต์ เห็นว่าชาวยิวมีจำนวนมากและแข็งแกร่ง จึงต้องการลดปริมาณชาวยิวลง โดยมีคำสั่งให้อิสราเอลนำเด็กเกิดใหม่ที่เป็นเพศชาย ทิ้งลงแม่น้ำไนล์ แต่มารดาของโมเสสได้ซ่อนโมเสสไว้ จนกระทั่งถึงวัยที่ไม่สามารถจะหลบซ่อนได้อีก มารดาจึงนำโมเสสใส่ตะกร้าวางไว้ในกอไม้ริมฝั่งแม่น้ำไนล์ เมื่อธิดาฟาโรห์ลงมาสรงน้ำ จึงเจอทารกน้อยโมเสส จึงนำไปเลี้ยงดู โมเสสได้โตขึ้นมาโดยมีมารดาเป็นแม่นมของตนเอง

เมื่อ?โม?เสส?โต?ขึ้น ท่าน?ไป?หา?พวก?พี่?น้อง เห็น?พวก?เขา?ต้อง?ทำ?งาน?หนัก โม?เสส?เห็น?คน?อียิปต์?คน?หนึ่ง?กำลัง?ตี?คน?ฮีบรู ซึ่ง?เป็น?ชน?ชาติ?เดียว?กับ?ตน ท่าน?มอง?ซ้าย?มอง?ขวา?เห็น?ว่า?ไม่?มี?ใคร?อยู่ จึง?ฆ่า?คน?อียิปต์?นั้น แล้ว?ซ่อน?ศพ?ไว้?ใน?ทราย เมื่อ?โม?เสส?ออก?ไป?อีก?ใน?วัน?รุ่ง?ขึ้น ก็?เห็น?คน?ฮีบรู?สอง?คน?ต่อ?สู้?กัน?อยู่ จึง?ตัก?เตือน?คน?ที่?ทำ?ผิด?นั้น?ว่า “ท่าน?ตี?พี่?น้อง?ของ?ท่าน?เอง?ทำไม?” เขา?ตอบ?ว่า “ใคร?ตั้ง?เจ้า?ให้?เป็น?เจ้า?นาย?และ?เป็น?ตุลา?การ?ปก?ครอง?เรา? เจ้า?ตั้ง?ใจ?จะ?ฆ่า?ตัว?ข้า?เหมือน?ที่?ได้?ฆ่า?คน?อียิปต์?คน?นั้น?หรือ?” โม?เสส?ก็?กลัว คิด?ว่า “เรื่อง?นั้น?คง?รู้?กัน?ทั่ว?แล้ว?แน่ๆ”

เมื่อ?ฟา?โรห์?ทรง?ทราบ?เรื่อง?ก็?หา?ช่อง?ทาง?ประ?หาร?โม?เสส แต่?โม?เสส?หนี?ฟา?โรห์?ไป?อยู่?ใน?แผ่น?ดิน?มี?เดียน เขา?นั่ง?ลง?ที่?ริม?บ่อ?น้ำ?แห่ง?หนึ่ง ปุ?โร?หิต?ของ?คน?มี?เดียน?มี?บุตร?หญิง?เจ็ด?คน หญิง?เหล่า?นั้น?พา?กัน?มา?ตัก?น้ำ?ใส่?ราง?ให้?ฝูง?แพะ?แกะ?ของ?บิดา?กิน เวลา?นั้น?มี?พวก?คน?เลี้ยง?แกะ?มา?ไล่?หญิง?เหล่า?นั้น โม?เสส?จึง?ลุก?ขึ้น?ช่วย?พวก?นาง และ?ให้?สัตว์?ของ?พวก?นาง?กิน?น้ำ เมื่อ?หญิง?เหล่า?นั้น?กลับ?ไป?หา?เร?อู?เอล?ผู้?เป็น?บิดา ท่าน?ถาม?ว่า “วัน?นี้?ทำไม?พวก?เจ้า?จึง?กลับ?เร็ว?นัก?” พวก?นาง?ตอบ?ว่า “มี?ชาย?อียิปต์?คน?หนึ่ง?ช่วย?เรา?พ้น?จาก?มือ?ของ?พวก?คน?เลี้ยง?แกะ ทั้ง?ยัง?ตัก?น้ำ?ให้?เรา และ?ให้?ฝูง?แพะ?แกะ?กิน?ด้วย” บิดา?จึง?ถาม?บุตร?หญิง?ของ?ท่าน?ว่า “ชาย?คน?นั้น?อยู่?ที่?ไหน? ทำไม?จึง?ทิ้ง?เขา?ไว้?ล่ะ? ไป?เชิญ?เขา?มา?รับ?ประ?ทาน?อาหาร?สิ” โม?เสส?ก็?ตก?ลง?ใจ?อาศัย?อยู่?กับ?เร?อู?เอล แล้ว?เร?อู?เอล?ก็?ยก?ศิป?โป?ราห์?บุตร?สาว?ให้?เป็น?ภรรยา?ของ?โม?เสส นาง?ก็?คลอด?บุตร?ชาย?คน?หนึ่ง โม?เสส?ตั้ง?ชื่อ?ว่า เกอร์?โชม เพราะ?ท่าน?กล่าว?ว่า “ข้าพ?เจ้า?เป็น?คน?ต่าง?ด้าว?ใน?ต่าง?แดน”

หลาย?ปี?ผ่าน?ไป กษัตริย์?อียิปต์?ก็?สิ้น?พระ?ชนม์ ชน?ชาติ?อิสรา?เอล?ทุกข์?ระทม?เพราะ?การ?เป็น?ทาส จึง?ร้อง?คร่ำ?ครวญ เสียง?ร่ำ?ร้อง?ขอ?ความ?ช่วย?เหลือ?เพราะ?การ?เป็น?ทาส?นี้ ดัง?ขึ้น?ไป?ถึง?พระ?เจ้า พระ?เจ้า?ทรง?ได้?ยิน?เสียง?คร่ำ?ครวญ?ของ?พวก?เขา จึง?ทรง?ระลึก?ถึง?พันธ?สัญญา?ที่?พระ?องค์?ได้?ทรง?ทำ?ไว้?กับ?อับ?รา?ฮัม อิส?อัค และ?ยา?โคบ พระ?เจ้า?ทอด?พระ?เนตร?ชน?ชาติ?อิสรา?เอล แล้ว?พระ?เจ้า?ทรง?ทราบ?ถึง?สภาพ?ความ?เป็น?ไป?ของ?พวก?เขา

ภายหลังจากฟาโรห์สิ้นพระชนม์ วงศ์วานอิสราเอลก็คร่ำครวญกับพระเจ้า พระองค์จึงทรงระลึกถึงชนชาวอิสราเอล พระองค์จึงทรงไปปรากฏต่อหน้าโมเสส เพื่อเป็นผู้นำอิสราเอลให้ออกจากอียิปต์ ไปยังดินแดนคานาอัน อันเป็นดินแดนที่พระเจ้าทรงสัญญาไว้กับอับราฮัมว่าจะยกให้แก่พงศ์พันธุ์ของท่าน

เมื่อพระเจ้าทรงเรียกโมเสสนั้น ทรงกระทำหมายสำคัญ 3 ประการเพื่อให้โมเสสตอบรับหน้าที่นี้ หมายสำคัญทั้งสามประการได้แก่

แต่ถึงกระนั้น โมเสส ก็ยังคงมีข้อต่อรองกับพระเจ้า ด้วยโมเสสบอกว่าตนเองพูดไม่เก่ง เกรงว่าชาวอิสราเอลจะไม่ยอมฟัง พระเจ้า จึงให้อาโรน พี่ชายของโมเสส ซึ่งเป็นคนพูดเก่ง เป็นผู้ช่วยของเขา

ดังนั้นโมเสสจึงได้ลาพ่อตา และเดินทางกลับไปยังอียิปต์ และพบกับอาโรนเพื่อทำตามพระประสงค์ของพระเจ้าให้สำเร็จต่อไป เมื่อโมเสสได้ไปเข้าเฝ้าฟาโรห์ที่อียิปต์ครั้งนี้ โมเสสมีอายุ 80 ปี และอาโรนมีอายุ 83 ปี

เมื่อโมเสสไปอาศัยอยู่กับ เรอูเอล ปุโรหิตแห่งเมืองมีเดียนนั้น เยโธร ได้ยก ศิปโปราห์ บุตรสาวของตนให้โมเสส และมีบุตร ชื่อ เกอร์โชม

โมเสสใช้เวลาปกครองอิสราเอล และนำอิสราเอลเดินทางผ่านทะเลทราย เป็นเวลา 40 ปี เมื่อท่านอายุได้ 120 ปี ก็สิ้นชีวิต โดยมิได้เข้าไปในแผ่นดินคานาอัน แผ่นดินแห่งพันธสัญญาของพระเจ้า เพราะการไม่เชื่อฟังพระเจ้าเพียงครั้งเดียว ตามบันทึกพระคัมภีร์กล่าวว่า ศพของโมเสส ถูกฝังไว้ในเขตแดนก่อนเข้าแผ่นดินคานาอันนั่นเอง

อัลกุรอานเรียกโมเสสว่า นบีมูซา อาลัยฮิสซาลาม เป็นบุตรของอิมรอน เป็นเราะซูลของอัลลอฮ์ เป็นหนึ่งในห้าศาสดาที่สำคัญที่สุด (อุลุลอัซมิ) ซึ่งอัลกุรอานกล่าวถึงประวัติของศาสดามูซามากกว่าศาสดาอื่น ๆ อัลกุรอาน กล่าวถึงการสืบเชื้อสาย นบีมูซา ตามลำดับนี้