มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี (ม.อบ.) (Ubon Ratchathani University) "ภูมิปัญญาแห่งภูมิภาคลุ่มน้ำโขง" เป็นสถาบันการศึกษาระดับอุดมศึกษาที่จัดตั้งในพื้นที่ของจังหวัดอุบลราชธานี ก่อตั้งเมื่อ พ.ศ. 2530 โดยจัดตั้งเป็น วิทยาลัยอุบลราชธานี สังกัดมหาวิทยาลัยขอนแก่น และยกฐานะเป็น มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี ในปี พ.ศ. 2533 จากความพยายามที่จะให้มีมหาวิทยาลัยในจังหวัดอุบลราชธานีของทุกฝ่าย รวมทั้งประชาชนในจังหวัดและมีจุดมุ่งหมายที่จะให้เป็นสถาบันการศึกษาระดับอุดมศึกษาแห่งที่สองของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ
ในปัจจุบันนี้มหาวิทยาลัยอุบลราชธานีเป็นศูนย์กลางของการศึกษาและการค้นคว้าวิจัยในเขตภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนล่าง โดยครอบคลุมทั้งสาขาวิทยาศาสตร์สุขภาพ วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์
มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี เป็นมหาวิทยาลัยที่ยกฐานะมาจาก วิทยาลัยอุบลราชธานี สังกัด มหาวิทยาลัยขอนแก่น ตามมติคณะรัฐมนตรี ปี พ.ศ. 2533 ในรัฐบาลของ พลเอกชาติชาย ชุณหะวัณ นายกรัฐมนตรี ด้วยความมุ่งหมายให้เป็นสถาบันอุดมศึกษาแห่งที่ 2 ของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ต่อจากมหาวิทยาลัยขอนแก่น โดยจัดการศึกษาเน้นหนักทางด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี เพื่อตอบสนองต่อความต้องการพัฒนา กำลังคนของประเทศ ซึ่งกำลังมุ่งพัฒนาประเทศไปสู่การเป็นประเทศ กึ่งอุตสาหกรรม และเพื่อเป็นการกระจายโอกาสทางการศึกษา ให้แก่ประชาชนในเขตภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ได้รับการศึกษาในระดับอุดมศึกษาเพิ่มมากขึ้นรวมทั้งให้มหาวิทยาลัย เป็นแหล่งเผยแพร่ความรู้ทางวิชาการให้แก่ประชาชนในท้องถิ่นสามารถนำความรู้ ที่ได้ไปปรับปรุงการประกอบวิชาชีพของตนเองเพื่อยกระดับคุณภาพชีวิตให้สูงขึ้นต่อไป
มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี เปิดทำการเรียนการสอนครั้งแรกในปีการศึกษา 2531 ภายใต้ชื่อ "วิทยาลัยอุบลราชธานี" โดยเปิดทำการสอน ในสาขาเกษตรศาสตร์ และสาขาวิศวกรรมศาสตร์ มีนักศึกษารุ่นแรกจำนวน 67 คน ซึ่งฝากเรียนไว้ที่มหาวิทยาลัยขอนแก่นต่อมาในปีการศึกษา 2533 วิทยาลัยอุบลราชธานีได้ยกฐานะมาเป็น มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี เมื่อวันที่ 29 กรกฎาคม 2533 ได้ย้ายสถานที่จัดการศึกษาจากมหาวิทยาลัยขอนแก่นมาประจำ ณ สถานที่ตั้งของมหาวิทยาลัยบริเวณกิโลเมตรที่ 10 - 11 ถนนวารินเดชอุดม ตำบลเมืองศรีไค อำเภอวารินชำราบ จังหวัดอุบลราชธานี บนเนื้อที่ประมาณ 5,228 ไร่ และเริ่มจัดการเรียนการสอนให้แก่นักศึกษาชั้นปีที่ 3 ของคณะเกษตรศาสตร์และคณะวิศวกรรมศาสตร์ ซึ่งได้ถือเอาวันที่ 30 กรกฎาคมของทุกปีเป็นวันคล้ายวันสถาปนามหาวิทยาลัยแล้วในปี พ.ศ. 2534 คณาจารย์และนักศึกษาทั้งหมด ของมหาวิทยาลัยขอนแก่น มาประจำ ณ สถานที่ตั้งของมหาวิทยาลัยโดยสมบูรณ์ โดยสภามหาวิทยาลัยอุบลราชธานี ได้แต่งตั้งให้ รองศาสตราจารย์ ดร.สมจิตต์ ยอดเศรณี ดำรงตำแหน่งอธิการบดีเป็นคนแรก การก่อสร้าง เริ่มต้นด้วยงบประมาณเพียง 16 ล้าน ในปี 2531 อาคารหลังแรก ที่ก่อสร้างคือ อาคารเอนกประสงค์
17 พฤศจิกายน พ.ศ. 2551 - 16 พฤศจิกายน พ.ศ. 2553 (สมัยที่ 2)
22 พฤศจิกายน พ.ศ. 2553 - 3 มกราคม พ.ศ. 2555 (สมัยที่ 3)
4 มกราคม พ.ศ. 2556 - 28 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2559 (สมัยที่ 4)
29 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2559 - ปัจจุบัน
มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี ประกอบไปด้วย 10 คณะ 1 วิทยาลัย และ 1 วิทยาเขต ครอบคลุมทั้งระดับปริญญาบัณฑิต และบัณฑิตศึกษา ประกอบไปด้วยหน่วยงานทางด้านวิชาการดังนี้
มหาวิทยาลัยอุบลราชธานีได้ให้ความสำคัญกับการวิจัยโดยที่มุ่งที่จะเป็น Research University จึงมีหน่วยงานหลักที่สนับสนุนการวิจัยคือ งานส่งเสริมการวิจัยและทำนุบำรุงศิลปวัฒนธรรม ซึ่งทุกคณะจะมีหน่วยงานที่สนับสนุนการวิจัย ซึ่งมีโครงการวิจัยที่สำคัญอีกหลายโครงการ เช่น
และนอกจากนี้ยังมีหน่วยงานที่วัตถุประสงค์เพื่องานวิจัยโดยเฉพาะได้จัดตั้งเป็นศูนย์วิจัยคือ
และในปี พ.ศ. 2550 ผศ.ดร.วินิช พรมอารักษ์ จากคณะวิทยาศาสตร์ ได้รับคัดเลือกเป็นนักวิทยาศาสตร์รุ่นใหม่ดีเด่น ประจำปี 2550 จาก มูลนิธิส่งเสริมวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีในพระบรมราชูปถัมภ์
การจัดอันดับโดย เว็บโอเมตริกซ์ (Webometrics) ซึ่งจัดทำขึ้นเพื่อแสดงความตั้งใจของสถาบันต่าง ๆ ในการเผยแพร่ความรู้สู่เว็บไซต์ และเป็นความริเริ่มเพื่อส่งเสริมการเข้าถึงความรู้อย่างเปิดกว้าง (Open Access) ทั่วโลก โดยบ่งบอกถึงปริมาณและคุณภาพของสิ่งตีพิมพ์อิเล็กทรอนิกส์ของสถาบัน เพื่อใช้ร่วมกับตัวชี้วัดอื่น ๆ ในการประเมินผลงานวิจัยของสถาบัน ซึ่งทางเว็บโอเมตริกซ์ได้จัดอันดับปีละ 2 ครั้งในเดือนมกราคม และกรกฎาคม ล่าสุดเดือนมกราคม พ.ศ. 2558 มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี อยู่ในอันดับที่ 1,672 ของโลก อันดับที่ 513 ของเอเชีย อันดับที่ 17 ของมหาวิทยาลัยในประเทศไทย
การจัดระดับมหาวิทยาลัยไทยด้านการวิจัย (Research Ranking Indicators) และด้านการเรียนการสอน (Teaching Ranking Indicators) และข้อมูลการจัด 50 อันดับของคณะในสาขาต่าง ๆ 7 สาขา ได้แก่ สาขาวิทยาศาสตร์ สาขาเทคโนโลยี สาขาชีวการแพทย์ สาขามานุษยวิทยาและศิลปกรรมศาสตร์ สาขาสังคมศาสตร์ สาขาเกษตร และสาขาศึกษาศาสตร์/ครุศาสตร์ ภายใต้ "โครงการฐานข้อมูลออนไลน์เพื่อประเมินศักยภาพของมหาวิทยาลัยไทย" ของสำนักงานคณะกรรมการการอุดมศึกษา "มติชน" เห็นว่าเป็นประโยชน์ต่อผู้ปกครอง นักเรียน และผู้สนใจทั่วไป โดยอันดับแรกของแต่ละด้าน คือ
สถานปฏิบัติการการโรงแรม และการท่องเที่ยว มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี (Hotel and Tourism Training Center Debaratana Siripabha Building, Ubon Rachathani University) เป็นศูนย์บริการที่ทันสมัย และเป็นส่วนหนึ่งของสถาบันการศึกษาชั้นสูงของจังหวัดอุบลราชธานี ซึ่งมีความโดดเด่นในการให้บริการห้องพัก อาหาร งานประชุมสัมมนา และงานเลี้ยงสังสรรค์ รวมไปถึงเป็นศูนย์ฝึกอบรมให้กับนักศึกษา ด้านการบริการอุตสาหกรรมการโรงแรมและการท่องเที่ยว
เป็นพื้นที่ของมหาวิทยาลัยอุบลราชธานีที่จัดการเรียนการสอนและการวิจัยในปัจจุบันโดยมีพื้นที่โดยประมาณจำนวน 5,228 ไร่ ตั้งอยู่ห่างจากตัวเมืองอุบลราชธานีประมาณ 15 กิโลเมตร โดยตั้งอยู่ที่กิโลเมตรที่ 10 - 11 บนถนนสถลมาร์ค ตำบลเมืองศรีไค อำเภอวารินชำราบ จังหวัดอุบลราชธานี โดยแบ่งพื้นที่ออกเป็นดังนี้
วิทยาเขตมุกดาหาร เป็นวิทยาเขตในสังกัดมหาวิทยาลัยอุบลราชธานี ซึ่งจัดตั้งขึ้นตามมติสภามหาวิทยาลัย เมื่อวันที่ 15 กันยายน พ.ศ. 2550 โดยในระยะแรกวิทยาเขต ได้รับมอบอาคารเรียนหลังเก่าของ โรงเรียนมุกดาลัย เพื่อใช้ในการเรียนการสอน และการบริหารงานวิทยาเขต วิทยาเขตมุกดาหาร มีนักศึกษาจำนวนทั้งสิ้น 144 คน (พ.ศ. 2554) มีพื้นที่ดำเนินการ 3 พื้นที่ คือ พื้นที่พืชไร่ตำบลคำอาอวน พื้นที่ทหารตำบลคำอาอวน และพื้นที่ขององค์การบริหารส่วนตำบลมุกดาหาร (ภูผาเจี้ย) โดยวิทยาเขตมุกดาหาร กำลังมีโครงการจะก่อสร้างอาคารซึ่งเป็นที่ตั้งถาวรของวิทยาเขต นอกจากนี้ยังมีโครงการก่อสร้างศูนย์ประชุมนานาชาติสิรินธารา สามารถรองรับกิจกรรมอเนกประสงค์ และรองรับการประชุมได้ 4,000 ที่นั่ง บริเวณพื้นที่ภูผาเจี้ย เนื้อที่ 1,134 ไร่
ปัจจุบัน พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จพระราชดำเนินแทนพระองค์ในการประกอบพระราชพิธีต่าง ๆ ในกิจการของมหาวิทยาลัยอุบลราชธานี และพิธีพระราชทานปริญญาบัตรแก่บัณฑิต มหาบัณฑิต และดุษฎีบัณฑิตของมหาวิทยาลัยอุบลราชธานีเป็นประจำทุกปีนับแต่แรกเริ่มก่อตั้งจวบจนกาลปัจจุบัน
ครั้งนั้น พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี มาปฏิบัติพระราชกรณียกิจแทนพระองค์ ในพิธีเปิดมหาวิทยาลัยอุบลราชธานีและพิธีพระราชทานปริญญาบัตรของมหาวิทยาลัยเป็นครั้งแรก เมื่อวันศุกร์ที่ 25 มิถุนายน 2536 จัดขึ้นที่ตึกอาคารเรียนรวม 1 ชั้น 2 โดยนักศึกษาจะเข้ารับปริญญาบัตรกับพระหัตถ์ของสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารีอย่างใกล้ชิดซึ่งนับเป็นพระกรุณาเป็นล้นพ้น และเป็นศิริมงคลแก่ประชาชนชาวอุบลราชธานีเป็นอย่างยิ่ง
ลำดับการเข้ารับพระราชทานปริญญาบัตรจะเรียงลำดับจากดุษฎีบัณฑิต มหาบัณฑิต และบัณฑิตจากคณะต่างๆเรียงตามการสถาปนาคณะ ดังนี้ คณะเกษตรศาสตร์ คณะวิศวกรรมศาสตร์ คณะวิทยาศาสตร์ คณะเภสัชศาสตร์ คณะศิลปศาสตร์ คณะบริหารศาสตร์ วิทยาลัยแพทยศาสตร์และการสาธารณสุข คณะนิติศาสตร์ คณะรัฐศาสตร์ คณะศิลปประยุกต์และการออกแบบ วิทยาเขตมุกดาหาร คณะพยาบาลศาสตร์
โดยสถานที่จัดพิธีพระราชทานปริญญาบัตรจัดขึ้นที่แรก คือ อาคารเรียนรวม 1 ซึ่งสถานที่ไม่อาจสามารถรับรองจำนวนนักศึกษาที่เพิ่มขึ้นได้ ต่อมาได้มีการย้ายมายัง อาคารศูนย์กีฬาอเนกประสงค์ และในปัจจุบันมหาวิทยาลัยได้มีการพัฒนาอย่างต่อเนื่องได้มีการก่อสร้าง อาคารเฉลิมพระเกียรติ 7 รอบ พระชนมพรรษา มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี สำหรับจัดการแสดงนิทรรศการต่างๆ การเลี้ยงรับรองและการประชุม เป็นสถานที่จัดพิธีพระราชทานปริญญาบัตรอีกด้วย สามารถรับรองได้ถึง 5,000 ที่นั่ง จึงได้ใช้สถานที่นี้เป็นการถาวร
มหาวิทยาลัยอุบลราชธานีได้จัดการเรียนการสอนแตกต่างกันออกไปตามหลักสูตรของแต่ละคณะและสาขาวิชาที่มีการจัดการศึกษาตั้งแต่ 4 ปี ไปจนถึง 6 ปี และมีการจัดกิจกรรมต่าง ๆ เพื่อให้นักศึกษาในแต่ละคณะวิชาได้ทำความรู้จักในฐานะนักศึกษาสถาบันเดียวกันและเป็นการสร้างความสัมพันธ์ในหมู่สมาชิกและเพื่อนในแต่ละคณะวิชา โดยมหาวิทยาลัยอุบลราชธานีได้ส่งเสริมในด้านการจัดกิจกรรมต่าง ๆ เพื่อให้บัณฑิตที่จบออกไปจากรั้วมหาวิทยาลัยอุบลราชธานีเป็นผู้ทีมีความรับผิดชอบ และมีความรอบรู้ในด้านต่าง ๆ และการรู้จักการช่วยเหลือสังคม โดยมีกิจกรรมนักศึกษาที่เด่น ๆ ดังนี้
สำหรับมหาวิทยาลัยอุบลราชธานีนั้นเป็นสถาบันการศึกษาที่ให้การศึกษากับกลุ่มนักศึกษาในเขตพื้นที่ภาคตะวันออกเฉียงเหนือและนักศึกษาจากทั่วทั้งประเทศ ดังนั้นทางมหาวิทยาลัยอุบลราชธานีได้มีการจัดสร้างหอพักนักศึกษาขึ้นมาเพื่ออำนวยความสะดวกให้กับนักศึกษาที่ต่างภูมิลำเนาเข้าพักอาศัย และเป็นการสร้างความรู้จักกันให้กับนักศึกษาที่เข้ามาศึกษาในมหาวิทยาลัยอุบลราชธานี ได้เรียนรู้การใช้ชีวิตร่วมกับเพื่อน ๆ ต่างคณะและเป็นการสร้างความปลอดภัยและความอุ่นใจให้กับผู้ปกครองที่มีนักศึกษาจากต่างภูมิลำเนาเข้ามาศึกษา
โดยมีกลุ่มหอพักให้การบริการนักศึกษา ได้แก่ กลุ่มอาคารราชาวดี กลุ่มอาคารราชพฤกษ์ กลุ่มอาคารลีลาวดี และกลุ่มอาคารกันเกรา