มหาวิทยาลัย หมายถึง สถานศึกษาที่จัดการศึกษาระดับอุดมศึกษา ในด้านวิชาการและวิชาชีพชั้นสูงหลากหลายสาขาวิชา เพื่อให้ประกาศนียบัตร อนุปริญญา หรือปริญญา แก่ผู้สำเร็จการศึกษาในหลายระดับรวมถึง ปริญญาตรี ปริญญาโท และ ปริญญาเอก รวมทั้งการทำการวิจัยและให้บริการทางวิชาการแก่สังคม
ด้วยคำจำกัดความหลายแบบของมหาวิทยาลัย จึงเป็นการยากที่จะตัดสินได้ว่ามหาวิทยาลัยไหนเป็นมหาวิทยาลัยที่เก่าแก่ที่สุดในโลก โดยมีกล่าวถึงมหาวิทยาลัยของเพลโต ในช่วงราว พ.ศ. 200 ว่าเป็นมหาวิทยาลัยในยุโรปที่เก่าแก่ที่สุดในโลก อย่างไรก็ตามมีการยอมรับอย่างกว้างขวาง ว่า มหาวิทยาลัยโบโลญญา ในเมืองโบโลญญา ประเทศอิตาลี เป็นมหาวิทยาลัยที่เก่าแก่ที่สุด ก่อตั้งเมื่อ พ.ศ. 1631 (ค.ศ. 1088) ถัดมาคือ มหาวิทยาลัยปารีส ในปารีส ประเทศฝรั่งเศส ก่อตั้ง พ.ศ. 1693 (ค.ศ. 1150) และถัดมาคือ มหาวิทยาลัยออกซ์ฟอร์ด ในออกซ์ฟอร์ด ประเทศอังกฤษ ก่อตั้ง พ.ศ. 1710 (ค.ศ. 1167)
อย่างไรก็ดี หากขยายนิยามของมหาวิทยาลัยให้กว้างขึ้นโดยรวมทุกมหาวิทยาลัยในโลกและรวมไปถึงยุคกลาง มหาวิทยาลัยที่เก่าแก่มากในโลกกลับตั้งอยู่ในตะวันออกใกล้และแอฟริกา และที่เก่าแก่ที่สุดในโลกคือมหาวิทยาลัยอัล-คาราอวีน ที่เมืองเฟส ประเทศโมรอกโกซึ่งก่อตั้งมาตั้งแต่ พ.ศ. 1402
