มณฑลจันทบุรี

มณฑลจันทบุรี เป็นอดีตเขตการปกครองระดับมณฑลเทศาภิบาลของประเทศไทยในภาคตะวันออก มีศูนย์กลางการปกครองอยู่ที่เมืองจันทบุรี ก่อตั้งขึ้นในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ในวันที่ 8 เมษายน พ.ศ. 2449ตามประกาศกระทรวงมหาดไทยประกาศตั้งมณฑลจันทบุรีและตั้งเมืองขลุง โดยเป็นมณฑลที่ก่อตั้งในปีเดียวกันกับมณฑลปัตตานี ซึ่งการก่อตั้งมณฑลจันทบุรีนั้นเกิดขึ้นหลังจากเสียมณฑลบูรพาให้แก่อินโดจีนฝรั่งเศสในปีเดียวกันนั้นเอง ต่อมาได้มีการยุบมณฑลจันทบุรีให้ไปขึ้นกับมณฑลปราจีนบุรีในปี พ.ศ. 2475 จวบจนกระทั่งปี พ.ศ. 2476ได้มีการตราพระราชบัญญัติการบริหารราชการส่วนภูมิภาค พุทธศักราช 2476 ส่งผลให้มณฑลทั้งหมดถูกยุบ เมืองในมณฑลจันทบุรีเดิมแยกออกเป็นจังหวัดทั้งสิ้น 3 จังหวัดคือ จังหวัดจันทบุรี จังหวัดระยองและจังหวัดตราด

มณฑลจันทบุรีเป็นมณฑลที่ก่อตั้งขึ้นในปี พ.ศ. 2449 โดยนำเมืองจันทบุรี เมืองระยองและเมืองขลุง รวมทั้ง 3 เมือง รวมกันก่อตั้งมณฑลจันทบุรี และเมื่อฝรั่งเศสคืนเมืองตราดให้กับสยามแล้ว จึงยุบเมืองขลุงลงเป็นอำเภอ แล้วแยกอำเภอทุ่งใหญ่ที่ขึ้นอยู่กับเมืองขลุงไปขึ้นกับเมืองตราดที่ได้คืนมาใหม่ ส่งผลให้มณฑลจันทบุรีประกอบไปด้วยเมืองจันทบุรี เมืองระยองและเมืองตราด