กายอานา (อังกฤษ: Guyana) มีชื่ออย่างเป็นทางการว่า สาธารณรัฐสหกรณ์กายอานา (อังกฤษ: Co-operative Republic of Guyana) ตั้งอยู่แถบชายฝั่งทางตอนเหนือของทวีปอเมริกาใต้ ประกอบไปด้วยภาคตะวันตกซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของแคว้นกายอานา (ภาษาของชาวเผ่าอินเดียนแดงในอเมริกา หมายถึง ดินแดนแห่งน้ำหลาก) พรมแดนด้านตะวันออกจรดประเทศซูรินาม พรมแดนด้านใต้ติดกับประเทศบราซิล พรมแดนด้านตะวันตกติดกับเวเนซุเอลา และด้านเหนือติดกับมหาสมุทรแอตแลนติก มีปัญหาพิพาทเรื่องพรมแดนกับเวเนซุเอลา เช่นเดียวกันกับพรมแดนด้านใต้ส่วนใหญ่ที่ติดกับซูรินาม (ตลอดแนวชายฝั่งตอนบนของแม่น้ำโกรันไตน์)
ประธานาธิบดีดำรงตำแหน่งประมุขของรัฐ นายกรัฐมนตรีดำรงตำแหน่งเป็นหัวหน้าคณะรัฐบาล ประธานาธิบดีเป็นผู้แต่งตั้งนายกรัฐมนตรีและคณะรัฐมนตรี ประธานาธิบดีมาจากการเลือกตั้งในระบบคะแนนนิยม จากตำแหน่งหัวหน้าพรรคการเมืองระบบบัญชีรายชื่อในการเลือกตั้งขั้นต้น ซึ่งจะมีขึ้นทุกๆ 5 ปี (ไม่จำกัดวาระ)
ระบบสภาเดียว (Unicameral National Assembly) สมาชิกจำนวน 65 ที่นั่ง มาจากการเลือกตั้งในระบบคะแนนนิยม วาระการดำรงตำแหน่ง 5 ปี นอกจากนี้ ประธานาธิบดียังเป็นผู้แต่งตั้งรัฐมนตรีที่ไม่ได้มาจากการเลือกตั้งได้ไม่เกิน 4 คน เลขาธิการรัฐสภาที่ไม่ได้มาจากการเลือกตั้งอีก 2 คน
ศาลสูงสุด (Supreme Court of Judicature) ประกอบด้วย High Court (ศาลสูง) และ Court of Appeal (ศาลอุทธรณ์) โดยให้สิทธิ์ในการอุทธรณ์ครั้งสุดท้ายไปยัง Caribbean Court of Justice (CCJ)
ระบบกฎหมายจารีตประเพณี มีรากฐานมาจากกฎหมายของอังกฤษ โดยได้รับอิทธิพลจากระบบประมวลกฎหมายโรมัน - ดัตช์ (Roman - Dutch Civil Law)
ร้อน ชื้นและฝนตกชุก ลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือกำลังแรงปานกลาง โดยฤดูฝนจะอยู่ในช่วงเดือนพฤษภาคม - สิงหาคม และเดือนพฤศจิกายน - มกราคม
แคนาดา 24.6%, สหรัฐ 24.6% ยูเครน 6% เนเธอแลนด์ 4.9% ตรินิแดด - โตเบโก 4.6%, Portugal 4.5%, จาไมกา 4.5% จาไมกา 4.1% (ค่าประมาณ พ.ศ. 2553)
