ปฏิบัติการคบเพลิง (อังกฤษ: Operation Torch) เดิมเคยเรียกว่า ปฏิบัติการจิมแนสต์ (อังกฤษ: Operation Gymnast) เป็นปฏิบัติการทางทหารในสงครามโลกครั้งที่สอง โดยกองกำลังผสมอังกฤษ-อเมริกัน เพื่อรุกรานอาณานิคมแอฟริกาเหนือของฝรั่งเศสเขตวีชี ปฏิบัติการนี้เป็นส่วนหนึ่งของแนวรบแอฟริกาเหนือ
เนื่องจากสหภาพโซเวียตได้กดดันให้รัฐบาลอเมริกาและอังกฤษเปิดแนวรบที่สองในทวีปยุโรปเพื่อกดดันกองทัพเยอรมันต่อกองทัพโซเวียตในแนวรบตะวันออก ผู้บัญชาการทหารของสหรัฐอเมริกาจึงเห็นพ้องกันว่าจะเริ่มปฏิบัติการ "ค้อนยักษ์" (Sledgehammer) เพื่อยกพลขึ้นบกในยุโรปที่ถูกยึดครองโดยกองทัพนาซีให้เร็วที่สุด แต่ปฏิบัติการนี้ถูกผู้บัญชาการทหารของอังกฤษคัดค้านว่าจะทำให้พันธมิตรตะวันตกต้องเจอกับความสูญเสียอย่างหนัก การโจมตีอาณานิคมแอฟริกาเหนือของฝรั่งเศสเขตวีชีจึงถูกเสนอมาแทนโดยมีเป้าหมายเพื่อกำจัดกองกำลังฝ่ายอักษะในแอฟริกาเหนือและทำให้ฝ่ายสัมพันธมิตรครองการควบคุมทะเลเมดิเตอร์เรเนียนได้มากขึ้นเพื่อเตรียมการบุกยุโรปใต้ต่อไปในปี ค.ศ. 1943
แผนของฝ่ายสัมพันธมิตรคือการยกพลขึ้นบกเพื่อยึดท่าเรือและสนามบินที่สำคัญในโมร็อกโกและแอลจีเรีย เป้าหมายหลักของแผนปฏิบัติการนี้อยู่ที่เมืองสำคัญสามเมือง นั่นคือ กาซาบล็องกา, ออร็อง (ออราน) และแอลเจียร์ ถ้าแผนการสำเร็จลุล่วงด้วยดีฝ่ายสัมพันธมิตรจะบุกไปทางตะวันออกมุ่งสู่ตูนิเซียต่อไป
กองกำลังอเมริกันยกพลขึ้นบกช่วงก่อนฟ้าสางของวันที่ 8 พฤศจิกายน ค.ศ. 1942 โดยไม่มีการทิ้งระเบิดก่อนการโจมตีเพราะฝ่ายสัมพันธมิตรคาดการณ์ว่ากองกำลังฝรั่งเศสเขตวีชีจะไม่ทำการต่อต้านใด ๆ ซึ่งเป็นการคาดการณ์ที่ผิดพลาดของฝ่ายสัมพันธมิตรเพราะมีบางส่วนของกองกำลังฝรั่งเศสเขตวีชีที่ยิงต่อต้านฝ่ายสัมพันธมิตรแต่กองกำลังเหล่านั้นก็โดนยิงโต้ตอบและยอมจำนนในที่สุด กองเรือของฝรั่งเศสเขตวีชีที่เมืองกาซาบล็องกาซึ่งประกอบด้วยเรือลาดตระเวน เรือพิฆาต และเรือดำน้ำได้เข้าโจมตีสกัดกองกำลังอเมริกันที่กำลังยกพลขึ้นบก แต่ถูกทำลายโดยปืนเรือและเครื่องบินของอเมริกันทำให้เรือลาดตระเวน 1 ลำ เรือพิฆาต 6 ลำ และเรือดำน้ำ 6 ลำของฝรั่งเศสเขตวีชีต้องจมลง ส่วนฝ่ายอเมริกันมีเรือพิฆาตโดนโจมตีเสียหาย 2 ลำ
กองกำลังสัมพันธมิตรยกพลขึ้นบกที่หาดสามแห่ง สองแห่งอยู่ทางตะวันตกและอีกแห่งอยู่ทางตะวันออกของเมืองออร็องตามลำดับ การยกพลขึ้นบกเพื่อยึดหาดที่อยู่ทางตะวันตกที่สุดต้องประสบปัญหาล่าช้ากว่าหาดอื่นเนื่องมาจากหลายสาเหตุ ทั้งการเคลียร์ทุ่นระเบิดที่ล่าช้าและสับสน และไม่มีการส่งหน่วยลาดตระเวนมาประเมินสภาพแวดล้อมของหาด ทำให้เรือระบายพลบางลำเกยตื้นหรือโดนทุ่นระเบิดได้รับความเสียหาย ความผิดพลาดนี้จะถูกนำแก้ไขในปฏิบัติการสะเทินน้ำสะเทินบกครั้งต่อ ๆไปของฝ่ายสัมพันธมิตร เช่น ปฏิบัติการโอเวอร์ลอร์ด เป็นต้น กองกำลังฝรั่งเศสเขตวีชียิงโต้ตอบกับกองเรือของฝ่ายสัมพันธมิตรเป็นเวลาสองวัน แต่หลังจากโดนระดมยิงด้วยปืนใหญ่จากเรือประจัญบานของอังกฤษในวันที่ 9 พฤศจิกายน ค.ศ.1942 กองกำลังฝรั่งเศสเขตวีชีที่ปกป้องเมืองออร็องก็ยอมจำนนต่อฝ่ายสัมพันธมิตร
ปฏิบัติการคบเพลิงเป็นการบุกโดยใช้พลร่มครั้งแรก ๆ ของสหรัฐอเมริกาโดยพลร่มที่เข้าร่วมปฏิบัติการนี้บินจากเกาะอังกฤษผ่านสเปนและจะถูกปล่อยลงใกล้กับเมืองออร็องเพื่อยึดสนามบินที่สำคัญสองแห่งคือ Tafraoui และ La Senia ซึ่งห่างจากออร็อง 15 และ 5 ไมล์ทางใต้ของออร็องตามลำดับ ภารกิจนี้ถูกขัดขวางโดยสภาพอากาศที่แย่เหนือสเปน ปัญหาเรื่องระบบนำร่องและระบบการสื่อสาร และระยะทางที่ไกลมากจากจุดที่เครื่องขึ้นถึงจุดปล่อย แต่อย่างไรก็ตามสนามบินทั้งสองก็ถูกยึดได้และภารกิจนี้ก็ประสบความสำเร็จ
การบุกแอลเจียร์นำโดยกองพลทหารราบที่ 34 ของอเมริกันและกองพลน้อยอังกฤษที่ 78 ยกพลขึ้นบกที่หาดสามหาดใกล้แอลเจียร์ ซึ่งกองกำลังสัมพันธมิตรบางส่วนยกพลขึ้นบกผิดหาดแต่ก็ไม่มีผลกระทบที่เลวร้ายอะไรเพราะกองกำลังฝรั่งเศสเขตวีชีไม่ได้ทำการต่อต้านใด ๆ การรบที่แอลเจียร์เกิดขึ้นที่เดียวคือ ที่ท่าเรือของเมืองแอลเจียร์ เมื่อฝ่ายสัมพันธมิตรเริ่มปฏิบัติการเทอร์มินอลโดยเรือพิฆาตสัญชาติอังกฤษ 2 ลำพยายามนำเรือเข้าเทียบท่าเพื่อส่งหน่วยเรนเจอร์ของสหรัฐอเมริกาลงไปเพื่อยึดท่าเรือก่อนที่กองกำลังป้องกันจะทำลายท่าเรือและจมเรือที่ทอดสมออยู่ การยิงจากปืนใหญ่ของฝ่ายป้องกันทำให้เรือพิฆาตของฝ่ายสัมพันธมิตร 1 ใน 2 ลำต้องถอนตัวจากปฏิบัติกา รแต่อีกลำสามารถเทียบท่าได้สำเร็จและหน่วยเรนเจอร์ก็สามารถยึดท่าเรือได้ กองกำลังสัมพันธมิตรที่ขึ้นบกสำเร็จแล้วก็เข้าโอบล้อมกองกำลังของฝรั่งเศสเขตวีชีและในเวลา 18.00 น. ของวันที่ 8 พฤศจิกายน ค.ศ. 1942 กองกำลังฝรั่งเศสเขตวีชีที่เมืองแอลเจียร์ก็ยอมจำนนต่อฝ่ายสัมพันธมิตร
กองกำลังฝรั่งเศสเขตวีชียอมจำนนต่อฝ่ายสัมพันธมิตร ฝ่ายสัมพันธมิตรมุ่งหน้าบุกต่อไปยังตูนิเซีย
