บายาโดลิด (สเปน: Valladolid) เป็นเมืองอุตสาหกรรมในที่ราบภาคกลางค่อนไปทางตะวันตกเฉียงเหนือของประเทศสเปน ตั้งอยู่ริมฝั่งแม่น้ำปีซวยร์กา ซึ่งเป็นแควสาขาของแม่น้ำดวยโร ในเขตทำไวน์ที่ชื่อว่ารีเบราเดลดวยโร (Ribera del Duero) โดยมีฐานะเป็นเมืองหลักของทั้งจังหวัดบายาโดลิดและแคว้นคาสตีล-เลออน
ต้นกำเนิดของชื่อเมืองที่เป็นไปได้ประการหนึ่งคือคำในภาษาละตินว่า วาลลิส (VALLIS) หมายถึง "หุบเขา" กับคำในภาษาเคลติกว่า โตลีตุม (TOLITUM) หมายถึง "ที่บรรจบของสายน้ำ" หรือ "เมืองในเมฆ" นอกจากนี้ ชื่อเมืองนี้ยังเชื่อมโยงกับชื่อภาษาอาหรับของเมือง ??? ?????? (ออกเสียงว่า บะละดัลวะลีด) หมายถึง "เมืองของวะลีด" โดยอัลวะลีดที่ 1 (Al-Walid I, 668 - 715) เป็นชื่อกาหลิบแห่งราชวงศ์อุไมยัดซึ่งเป็นผู้ปกครองอัลอันดะลุส (สเปนสมัยมุสลิมมีอำนาจ) ระหว่างปี ค.ศ. 705 - 715
อีกประการหนึ่ง เมืองนี้มีชื่อเล่นที่นิยมเรียกว่า ปูเซลา (Pucela) รากศัพท์ของชื่อนี้ยังไม่เป็นที่ชัดเจน แต่อาจจะมาจากคำที่ใช้เรียกอัศวินกลุ่มเล็ก ๆ กลุ่มหนึ่งที่ติดตาม "คัวนา เด อาร์โก"
ปลาเป็นอาหารที่นิยมรับประทานกันทั่วไป แม้ว่าจะเมืองนี้จะอยู่ลึกเข้ามาในแผ่นดินก็ตาม ปลาหลายชนิด เช่น ปลาเรดบรีม ปลาเฮก ปลาค็อด ซึ่งจับมาจากทะเลกันตาเบรียเป็นส่วนประกอบหนึ่งในอาหารของชาวบายาโดลิด มีการรับประทานขากบอีกด้วย ทั้งในตัวเมืองและบริเวณอื่น ๆ ในแคว้นคาสตีลและเลออน นอกจากนี้ บายาโดลิดยังมีเห็ดป่าหลากชนิด รวมทั้งหน่อไม้ฝรั่ง ใบเอนไดฟ์ และถั่วต่าง ๆ (เช่น ถั่วขาว ถั่วเลนทิล) ส่วนลูกสนก็นิยมนำปรุงอาหารประเภทสตูว์ ขนมอบต่าง ๆ จากเมืองบายาโดลิดก็เป็นที่รู้จักกันดีเช่นกัน โดยเฉพาะขนมเพสทรีของ St. Mary's รวมทั้งสปันจ์เค้ก ไพน์นัตบอล และครีมทอดของ St. Claire's
