นาวาร์ หรือ นาบาร์รา หรือ นาฟาร์โรอา (อังกฤษ: Navarre; สเปน: Navarra; บาสก์: Nafarroa) เป็นจังหวัดและแคว้นปกครองตนเองทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศสเปน มีอาณาเขตทางทิศเหนือติดต่อกับประเทศฝรั่งเศส ทิศตะวันออกติดต่อกับแคว้นอารากอน ทิศใต้ติดต่อกับแคว้นอารากอนและแคว้นลารีโอคา ส่วนทางทิศตะวันตกติดต่อกับแคว้นบาสก์
ในสมัยโรมัน ดินแดนที่เป็นแคว้นนาวาร์มีผู้อาศัยเป็นพวกบัสโกเนส (Vascones) ซึ่งเป็นชนเผ่าสมัยก่อนโรมันที่ตั้งถิ่นฐานอยู่บริเวณลาดเขาทิศใต้ของเทือกเขาพิเรนีส ชนเผ่านี้สามารถรักษาประเพณีและภาษาบาสก์ไว้ได้ภายใต้การปกครองจากกรุงโรม ตลอดจนในช่วงที่พวกวิซิกอทและพวกอาหรับเข้ามามีอำนาจในคาบสมุทรไอบีเรีย ดินแดนนี้ก็ไม่เคยพ่ายแพ้อย่างราบคาบต่อผู้รุกรานเหล่านั้น ในปี ค.ศ. 778 กองทัพของพวกแฟรงก์ (ชนเผ่าเยอรมันที่เข้าไปมีอำนาจในดินแดนกอลหรือประเทศฝรั่งเศสปัจจุบัน) ก็ถูกชาวบาสก์เอาชนะได้ในยุทธการที่ช่องเขารงเซอโว (Battle of Roncevaux Pass)
ในปี ค.ศ. 824 หัวหน้าชนเผ่าชื่อ เอเนโก อาริตซา (Eneko Aritza) ได้รับเลือกให้เป็นกษัตริย์แห่งปัมโปลนา ซึ่งนำไปสู่การจัดตั้งราชอาณาจักรนาวาร์ขึ้น อาณาจักรนี้มีความเจริญสูงสุดในรัชสมัยพระเจ้าซานโชที่ 3 โดยมีอาณาเขตครอบคลุมแคว้นนาวาร์ ไปจนถึงดินแดนที่เป็นแคว้นบาสก์ แคว้นลารีโอคา แคว้นกันตาเบรีย บางส่วนของแคว้นคาสตีล-เลออนและแคว้นอารากอนในปัจจุบัน อย่างไรก็ตาม หลังการสิ้นพระชนม์ของพระองค์ อาณาจักรนี้ก็ถูกแบ่งแยกกันปกครองระหว่างโอรสของพระองค์และไม่เคยรวมกันอีกเลย
เมื่อปี ค.ศ. 1212 ซึ่งเป็นปีหลังจากที่ชาวมุสลิม (ซึ่งเคยปกครองดินแดนเกือบทั้งคาบสมุทร) ถูกผลักดันให้ไปอยู่ในเขตเล็ก ๆ ทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ กองทัพนาวาร์ก็ได้เข้าไปมีส่วนร่วมในยุทธการที่ลัสนาบัสเดโตโลซา (Battle of Las Navas de Tolosa) โดยรบร่วมกับกองทัพอาณาจักรของชาวสเปนอาณาจักรอื่น ๆ จนกระทั่งปี ค.ศ. 1513 นาวาร์ก็ถูกรวมเข้าเป็นหนึ่งเดียวกับราชอาณาจักรสเปนและได้รับสิทธิพิเศษบางประการ ส่วนพื้นที่เล็ก ๆ ของอาณาจักรทางทิศเหนือของเทือกเขาพิเรนีสถูกผนวกเป็นส่วนหนึ่งของฝรั่งเศสไปในที่สุด
นครปกครองตนเอง | ปลาซัสเดโซเบรานีอาเซวตา ? เมลียา | หมู่เกาะชาฟารีนัส ? โขดหินอาลูเซมัส ? โขดหินเบเลซเดลาโกเมรา ? เกาะอัลโบรัง ? เกาะเปเรคิล
