ธงชาติ

ธงชาติ คือธงที่แสดงถึงสัญลักษณ์ของประเทศและดินแดนต่างๆ ปกติแล้วรัฐบาลของประเทศต่างๆ ย่อมเป็นผู้กำหนดแบบธงชาติและข้อบังคับการใช้ธงชาติ หากแต่พลเมืองในแต่ละประเทศก็สามารถใช้ธงชาติในดินแดนของตนเองได้เช่นกัน โดยขึ้นอยู่กับข้อบังคับการใช้ธงตามที่รัฐบาลกำหนดไว้

ธงชาตินิยมใช้ชักตามสถานที่ต่างๆ ทั้งของเอกชนและของรัฐ เช่น โรงเรียน และศาลาว่าการเมือง แต่ในบางประเทศ ได้มีข้อกำหนดการใช้ธงชาติว่าจะชักอยู่บนอาคารอื่นๆ ที่ไม่ใช่อาคารทางทหารได้ในวันที่กำหนดให้ชักธงบางวันเท่านั้น

ตามหลักสากล นิยมแบ่งลักษณะการใช้ธงชาติออกเป็น 3 ประเภทสำหรับใช้บนแผ่นดิน และอีก 3 ประเภทสำหรับใช้ในภาคพื้นทะเล แม้ว่าหลายประเทศมักจะใช้ธงชาติเพียงแบบเดียวในการใช้ธงหลายๆ ลักษณะ และบางทีก็ใช้ธงชาติในหน้าที่ทั้ง 6 ประเภทก็ตาม

ธงราษฎรนั้นสามารถใช้ได้โดยทั่วไปโดยอยู่บนพื้นฐานของกฎหมายเกี่ยวกับธงที่รัฐบาลบังคับใช้ ขณะที่ธงราชการจะมีการกำหนดให้หน่วยงานของรัฐเป็นผู้ใช้ในราชการเท่านั้น เช่นเดียวธงรบ ซึ่งกำหนดเฉพาะให้ใช้แต่เพียงในหน่วยงานต่างๆ ทางทหารเช่น กองทัพ เป็นต้น

ในทางปฏิบัติ หลายประเทศรวมถึงสหรัฐอเมริกาและสหราชอาณาจักร มักจะใช้ธงเดียวกันในลักษณะการใช้ธงชาติ ทั้ง 3 ประเภทข้างต้น โดยใช้สัญลักษณ์ทางด้านวิชาการศึกษาธง (Vexillology) อธิบายหน้าที่ของธงดังรูป () อย่างไรก็ตาม มีหลายประเทศเช่นกัน โดยเฉพาะอย่างยิ่งในแถบลาตินอเมริกา จะแบ่งธงชาติออกเป็นธงราษฎรและธงราชการอย่างชัดเจน ธงราษฎรส่วนใหญ่จะมีรูปแบบเป็นธงราชการอย่างง่าย กล่าวคือ ธงราชการมักจะบรรจุภาพตราแผ่นดินไว้ในธง แต่ในธงราษฎรจะไม่ปรากฏเครื่องหมายข้างตัน

หลายประเทศกำหนดให้มีธงชาติแบบพิเศษสำหรับใช้ในทะเล เรียกว่า ธงเดินเรือ (ensign) ธงนี้แบ่งออกเป็น 3 ชนิดเช่นกัน คือ

ธงเดินเรือเหล่านี้จะชักขึ้นบนเสาสำหรับชักธงเดินเรือที่เสาท้ายหรือที่เสาก๊าฟฟ์ในเวลาที่ไม่ได้ผูกเรือหรือทอดสมอเรือ เหตุที่เป็นเช่นนี้ก็เพราะว่าทั้งสองตำแหน่งกล่าวเป็นตำแหน่งที่เด่นที่สุดในเรือ แม้ว่าเสากระโดงเรือจะเป็นเสาเรือที่สูงกว่าเสาอื่นๆ ก็ตาม สำหรับเรือที่ไม่มีเสาก๊าฟฟ์ ธงเดินเรืออาจจะใช้ชักขึ้นที่ปลายแขนเสากระโดงเรือก็ได้ นอกจากนี้ธงชาติดังกล่าวยังสามารถใช้ได้ที่เครื่องบินและยานพาหนะที่สำคัญของทางราชการตามที่กฎหมายได้กำหนดไว้

ประเทศต่างๆ ส่วนมากใช้ธงชาติเป็นธงเดินเรือในขณะเดียวกัน เรียกว่า ธงเรือประจำชาติ ดังรูป () แต่ธงเดินเรือในบางประเทศ เช่น ฝรั่งเศส จะมีลักษณะคล้ายคลึงกับธงชาติ แต่อาจมีส่วนประกอบที่แตกต่างกันบ้างเล็กน้อย เช่น กำหนดสัดส่วนธงให้ต่างออกไป เป็นต้น มีเพียงไม่กี่ประเทศเท่านั้นที่กำหนดให้มีธงเดินเรือแยกจากธงชาติออกมาโดยเฉพาะ เช่น สหราชอาณาจักร ซึ่งมีการใช้ธงเดินเรือถึง 3 ชนิด สำหรับจำแนกประเภทเรือ ได้แก่ ธงเดินเรือสีแดง สำหรับเรือพาณิชย์ของประชาชนทั่วไป ธงเดินเรือสีขาว สำหรับใช้เป็นธงราชนาวี และ ธงเดินเรือสีน้ำเงิน สำหรับเรือราชการของรัฐบาลที่ไม่ได้สังกัดราชนาวีอังกฤษ

แม้ว่าธงชาติจะมีความหมายเป็นสัญลักษณ์ชาติใดชาติหนึ่งโดยเฉพาะก็ตาม แต่เป็นไปได้ที่หลายประเทศจะมีธงชาติที่มีลักษณะคล้ายคลึงกันหรือเหมือนกัน ตัวอย่างเช่น

ยิ่งกว่านั้น ยังเป็นไปได้ว่าธงที่ประเทศใดประเทศหนึ่งใช้อยู่ในปัจจุบันจะไปคล้ายกับธงของประเทศอื่นๆ ที่เคยใช้มาก่อนในประวัติศาสตร์ อาทิ ธงชาติแอลเบเนียคือธงรบของอาณาจักรโรมันตะวันออกหรืออาณาจักรไบเซนไทน์ในอดีต เป็นต้น

กานา ? กาบอง ? กาบูเวร์ดี ? กินี ? กินี-บิสเซา ? แกมเบีย ? โกตดิวัวร์ ? คอโมโรส ? เคนยา ? แคเมอรูน ? จิบูตี ? ชาด ? ซิมบับเว ? ซูดาน ? เซเชลส์ ? เซนต์เฮเลนา (สหราชอาณาจักร) ? เซเนกัล ? เซาตูเมและปรินซิปี ? เซาท์ซูดาน ? เซียร์ราลีโอน ? แซมเบีย ? โซมาเลีย ? ตูนีเซีย ? โตโก ? แทนซาเนีย ? นามิเบีย ? ไนจีเรีย ? ไนเจอร์ ? บอตสวานา ? บุรุนดี ? บูร์กินาฟาโซ ? เบนิน ? มอริเชียส ? มอริเตเนีย ? มาดากัสการ์ ? มาลาวี ? มาลี ? โมซัมบิก ? โมร็อกโก ? ยูกันดา ? รวันดา ? เรอูนียง (ฝรั่งเศส) ? ลิเบีย ? เลโซโท ? ไลบีเรีย ? สวาซิแลนด์ ? สาธารณรัฐคองโก ? สาธารณรัฐประชาธิปไตยคองโก ? สาธารณรัฐแอฟริกากลาง ? อิเควทอเรียลกินี ? อียิปต์ ? เอธิโอเปีย ? เอริเทรีย ? แองโกลา ? แอฟริกาใต้ ? แอลจีเรีย

กายอานา ? โคลัมเบีย ? ชิลี ? ซูรินาเม ? บราซิล ? โบลิเวีย ? ปารากวัย ? เปรู ? เวเนซุเอลา ? อาร์เจนตินา ? อุรกวัย ? เอกวาดอร์