ตูอิฮาอะตากาเลาอา

ราชวงศ์ตูอิฮาอะตากาเลาอา (ตองกา: Tu?i Ha?atakalaua) เป็นราชวงศ์ที่ปกครองจักรวรรดิตูอิตองการ่วมกับราชวงศ์ตูอิตองกาและตูอิกาโนกูโปลู ราชวงศ์ตูอิฮาอะตากาเลาอาสถาปนาขึ้นโดยพระเจ้าเกาอูลูโฟนูอาตูอิตองกาพระองค์ที่ 24 โดยแต่งตั้งพระอนุชาของพระองค์คือเจ้าชายโมอูงาโมตูอาขึ้นเป็นตูอิฮาอะตากาเลาอาพระองค์แรก ราชวงศ์นี้ตั้งขึ้นเพื่อช่วยเหลือตูอิตองกาบริหารราชการแผ่นดินและปกป้องตูอิตองกาจากการถูกลอบปลงพระชนม์ซึ่งเกิดขึ้นมายาวนานหลายรัชกาล อย่างไรก็ตามในเวลาต่อมาราชวงศ์ตูอิฮาอะตากาเลาอาเริ่มมีบทบาททางการปกครอง โดยลดอำนาจตูอิตองกาลงและเนรเทศตูอิตองกาหลายพระองค์ไปอยู่ซามัวเพื่อสร้างฐานอำนาจของตน ในช่วงต้นของคริสต์ศตวรรษที่ 17 ราชวงศ์ตูอิฮาอะตากาเลาอาได้ตั้งตำแหน่งตูอิกาโนกูโปลูเพื่อช่วยเหลือในการบริหารราชการของจักรวรรดิ โดยพระเจ้าโมอูงาโอโตงา ตูอิฮาอะตากาเลาอาพระองค์ที่ 6 แต่งตั้ง เจ้าชายงาตา พระราชโอรสองค์แรกของพระองค์อันประสูติแด่พระชายาชาวซามัวขึ้นเป็นตูอิกาโนกูโปลูพระองค์แรก ซึ่งในระยะเวลาต่อมาราชวงศ์ตูอิกาโนกูโปลูจะมีอำนาจเหนือราชวงศ์ตูอิฮาอะตากาเลาอา

การสืบราชสมบัติในราชวงศ์ตูอิฮาอะตากาเลาอาจะไม่ได้สืบต่อจากพ่อสู่ลูกเหมือนกับตูอิตองกาและตูอิกาโนกูโปลู แต่สืบทอดผ่านการคัดสรรสมาชิกในราชวงศ์ที่ได้รับการยอมรับมากที่สุดให้ขึ้นเป็นตูอิฮาอะตากาเลาอาพระองค์ต่อไป