จังหวัดตะกั่วป่า

เมื่อ พ.ศ. 2352 รัชกาลที่ 2 ทรงยกเมืองตะกั่วป่า ตะกั่วทุ่งและถลาง ให้อยู่ในความปกครองของนครศรีธรรมราช จนกระทั่งพม่าตกเป็นเมืองขึ้นของอังกฤษ สมัยรัชกาลที่ 3 เมืองตะกั่วป่า ตะกั่วทุ่ง จึงกลับมาเป็นหัวเมืองขึ้นตรงต่อกรุงเทพฯ เมื่อ พ.ศ. 2383 ถึงรัชกาลที่ 5 ได้ทรง รวบรวมกลุ่มเมืองชั้นนอกเข้าเป็นมณฑลใน พ.ศ. 2435 ซึ่งครั้งนี้ เมืองตะกั่วป่าได้ถูกรวมอยู่ในมณฑลภูเก็ต พ.ศ. 2459 สมัยรัชกาลที่ 6 โปรดเกล้าให้เปลี่ยนจากเมืองเป็นจังหวัด เมืองตะกั่วป่าจึงได้เป็น จังหวัดตะกั่วป่า เดิมแบ่งการปกครองเป็น 3 อำเภอ คือ อำเภอเมืองตะกั่วป่า (อำเภอตลาดใหญ่), อำเภอปากน้ำ (อำเภอเกาะคอเขา) และอำเภอกะปง

ใน พ.ศ. 2474 รัชกาลที่ 7 จึงทรงยุบจังหวัดตะกั่วป่า ลงเป็นอำเภอตลาดใหญ่ ขึ้นกับจังหวัดพังงา โดยได้ตั้ง ที่ว่าการอำเภอ อยู่ ณ ศาลากลางจังหวัดตะกั่วป่าเดิมที่บ้านย่านยาว