คำประกาศว่าด้วยสิทธิมนุษยชนและสิทธิพลเมือง

ประกาศสิทธิมนุษยชนและพลเมือง (ฝรั่งเศส: D?claration des droits de l'homme et du citoyen) เป็นเอกสารสำคัญซึ่งเกิดขึ้นในสมัยปฏิวัติฝรั่งเศส กำหนดให้สิทธิของปัจเจกชนและสิทธิมวลชลเป็นสิทธิสากล ประกาศฉบับนี้ได้รับอิทธิพลจากทฤษฎีสิทธิธรรมชาติ ซึ่งหมายความว่า สิทธิดังกล่าวมีอยู่ไม่ว่าเมื่อใดและที่ใด เนื่องจากเป็นสิทธิที่ตั้งอยู่บนพื้นฐานธรรมชาติของมนุษย์ สภาร่างรัฐธรรมนูญ (assembl?e nationale constituante) รับรองร่างสุดท้ายของประกาศนี้เมื่อวันที่ 26 สิงหาคม พ.ศ. 2332

แม้ว่าเอกสารดังกล่าวจะกำหนดสิทธิไว้สำหรับ มนุษย์ทุกคนโดยปราศจากข้อยกเว้น แต่ก็ไม่มีการเอ่ยถึงสิทธิสตรี หรือระบบทาส

ประกาศนี้ได้วางขอบเขตรัฐธรรมนูญฉบับปัจจุบันไว้ในกฎหมายฝรั่งเศส ซึ่งสามารถยกขึ้นอ้างได้ในการโต้แย้งระหว่างการพิพากษาอรรถคดีในศาลยุติธรรมหรือศาลปกครอง

วัตถุประสงค์หนึ่งของการยกร่างประกาศนี้คือการผลักดันให้มีการเปลี่ยนแปลงระบอบการปกครองจากระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์มาเป็นระบอบราชาธิปไตยภายใต้รัฐธรรมนูญ หลักการหลายข้อในประกาศแสดงการต่อต้าน "ระบอบเก่า" (ancien r?gime) โดยหลังจากการประกาศใช้ประกาศฯ ไม่นาน ฝรั่งเศสก็เปลี่ยนระบอบการปกครองเป็นสาธารณรัฐ

แนวคิดของการร่างประกาศมาจากหลักปรัชญาและการเมืองของยุคแห่งการรู้แจ้ง (les lumi?res) โดยที่สำคัญได้แก่ ความเป็นปัจเจกชนและสัญญาประชาคม บนพื้นฐานของทฤษฎีชองนักปรัชาญาเมธีชาวอังกฤษ จอห์น ล็อก และพัฒนาโดยปราชญ์ชาวฝรั่งเศส ฌ็อง-ฌัก รูโซ รวมถึงหลักการแบ่งแยกอำนาจในการปกครองเป็นสามฝ่ายของมงแต็สกีเยอ (อำนาจนิติบัญญัติ อำนาจบริหาร และอำนาจตุลาการ)