คำปฏิญาณสนามเทนนิส (ฝรั่งเศส: Serment du Jeu de Paume; แซร์ม็งดูเฌอเดอโปม) คือเหตุการณ์ครั้งสำคัญในช่วงต้นของการปฏิวัติฝรั่งเศส คำปฏิญาณซึ่งได้รับสัตยาบันของบุคคลทั้งสิ้น 576 คน จากสมาชิกฐานันดรที่สามทั้งหมด 577 คน ผู้ถูกกีดกันออกจากการประชุมสภาฐานันดรเมื่อวันที่ 20 มิถุนายน พ.ศ. 2332 สมาชิกฐานันดรที่สามที่ไม่ได้ให้สัตยาบันเพียงรายเดียวคือฌอแซฟ มาร์แตง-โดช จากเมืองกัสเตลโนดารี ผู้ที่จะไม่ตัดสินใจในกิจอันใดก็ตามที่พระมหากษัตริย์ไม่ทรงเห็นชอบ เหล่าสมาชิกสภาตัดสินใจเปลี่ยนไปใช้ห้องประชุมภายในสนามเทนนิสที่ตั้งอยู่ในเขตแซ็งต์-หลุยส์ ในแวร์ซาย ใกล้กับพระราชวังแวร์ซาย
ในวันที่ 17 มิถุนายน พ.ศ. 2332 สมาชิกฐานันดรที่สามภายใต้การนำของออ-นอเร กาบรีเอล รีเกอตี ริเริ่มการเรียกขานตนเองว่า สมัชชาแห่งชาติ และในเช้าของวันที่ 20 มิถุนายน เหล่าสมาชิกฐานันดรที่สามต่างพากันตกตะลึงเมื่อพบว่าห้องโถงที่ใช้สำหรับการประชุมสภาฐานันดรถูกลงกลอนและเฝ้ายามโดยพลทหารของพระมหากษัตริย์ ด้วยเหตุที่รู้สึกเกรงกลัวและกังวลว่าพระเจ้าหลุยส์ที่ 16 จะมีพระบัญชาให้ทหารเข้าโจมตีกลุ่มของตน สมาชิกฐานันดรที่สามจึงพากันไปรวมตัวที่สนามเทนนิสในร่มซึ่งอยู่ใกล้เคียงกัน (สนามเฌอเดอโปม; ฝรั่งเศส: Jeu de paume)[ต้องการอ้างอิง] ที่ซึ่งทั้งหมดร่วมกันกล่าวคำปฏิญาณอย่างจริงจังว่า "จะไม่แตกแยก และเพื่อรวมตัวกันในสถานการณ์จำเป็นไม่ว่าแห่งหนใดก็ตาม จนกว่ารัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรจะถูกสถาปนาขึ้น" นักประวัติศาตร์บางรายไม่เห็นด้วยกับข้อคิดเห็นที่ว่าความกลัวของฐานันดรที่สามและการเพิ่มความตึงเครียดทางการเมืองของฝรั่งเศสในขณะนั้นสมเหตุสมผลแล้ว อีกทั้งคำปฏิญาณดังกล่าวเกินเลยจากจุดมุ่งหมายในบริบทเดิมไปมาก
สมาชิกฐานันดรที่สามให้สัตยาบันไว้ว่า จะไม่ล้มเลิกการประชุมจนกว่ารัฐธรรมนูญจะถูกร่างขึ้น แม้ว่าไม่ได้รับพระบรมราชานุญาตจากกษัตริย์ก็ตาม คำปฏิญาณดังกล่าวถือว่าเป็นทั้งการปฏิวัติและการยืนยันสิทธิของประชาชนผ่านผู้แทนราษฎร แทนที่จะเป็นการใช้พระราชอำนาจจากพระมหากษัตริย์โดยตรงเหมือนเช่นแต่ก่อน การโดดเดียวจากฐานันดรที่สามดังกล่าวทำให้พระเจ้าหลุยส์ที่ 16 ต้องทรงออกพระบัญชาให้ฐานันดรที่หนึ่ง (นักบวช) และฐานันดรที่สอง (ขุนนาง) เข้าร่วมกับฐานันดรที่สามในสมัชชาแห่งชาติ เพื่อต้องการที่จะฉายภาพว่าพระองค์เป็นผู้มีอำนาจปกครองเหนือสมัชชาแห่งชาติ
คำปฏิญาณสนามเทนนิสคือเครื่องหมายในเชิงสัญลักษณ์ชิ้นแรกที่แสดงให้เห็นว่าประชาชนชาวฝรั่งเศสลุกขึ้นมาเผชิญหน้ากับพระเจ้าหลุยส์ที่ 16 อย่างเป็นทางการ และท่าทีของสมัชชาแห่งชาติที่ไม่ยอมกลับไปสู่ระบอบเดิม ทำให้พระเจ้าหลุยส์ทรงต้องยอมโอนอ่อนตามฝ่ายประชาชน คำปฏิญาณนี้ยังได้รับแรงบันดาลใจมาจากคำประกาศอิสรภาพสหรัฐอเมริกาในปี พ.ศ. 2319 โดยเฉพาะจากอารัมภกถาช่วงต้นของคำประกาศอิสรภาพ ฯ ดังกล่าว นอกจากนี้ คำปฏิญาณยังเป็นแรงบันดาลใจ ผลักดันกิจกรรมการปฏิวัติหลากหลายประการในเดือนต่อ ๆ มา ตั้งแต่การจลาจลไปทั่วชนบทของฝรั่งเศส เรีกร้องให้มีการร่างรัฐธรรมนูญขึ้นมาอย่างถาวร ทั้งยังเป็นแรงสนับสนุนให้แก่สมัชชาแห่งชาติในการต่อกรให้กษัตริย์ทรงยอมรับรูปแบบการลงคะแนนเสียงตามจำนวนบุคคล แทนที่การลงคะแนนเสียงตามฐานันดรศักดิ์แบบเดิม[ต้องการอ้างอิง]
คำปฏิญาณสนามเทนนิสซึ่งเริ่มต้นขึ้นในเดือนมิถุนายน พ.ศ. 2332 เรื่อยไปจนถึงวันที่ 4 สิงหาคม ปีเดียวกัน ยังเป็นสัญลักษณ์ที่แสดงให้เห็นถึงการล้มล้างระบบเจ้าขุนมูลนาย (เหตุการณ์ซึ่งเกิดขึ้นในอังกฤษก่อนหน้าฝรั่งเศส 129 ปี เมื่อมีการฟื้นฟูให้พระเจ้าชาลส์ที่ 2 เสด็จ ฯ ขึ้นครองราชย์เป็นพระมหากษัตริย์อีกครั้ง) และก่อให้เกิดคำประกาศว่าด้วยสิทธิมนุษยชนและสิทธิพลเมือง ในวันที่ 26 สิงหาคม พ.ศ. 2332
ภาพวาดด้านบนแสดงให้เห็นว่ากรีสตอฟ อองตวน แฌร์เลอ คือหนึ่งในบุรุษตรงกลางสามคน เป็นการแสดงเชิงสัญลักษณ์ถึงดุลยภาพระหว่างรัฐกับศาสนา นอกจากนี้ภาพยังแสดงให้เห็นว่าฌอแซฟ มาร์แตง-โดช ปรากฎตัวอยู่ทางด้านขวาของภาพ นั่งก้มหัวพร้อมกับเอามือไขว้หน้าอกของตน[ต้องการอ้างอิง] ซึ่งเดิมทีดาวีดตั้งใจที่จะใช้ภาพนี้เป็นภาพร่างสำหรับการวาดและลงสีอย่างสมบูรณ์ แต่ภาพไม่เคยเสร็จสมบูรณ์
