คาบสมุทรเกาหลี (อังกฤษ: Korean Peninsula) เป็นคาบสมุทรทางตะวันออกของทวีปเอเชีย ทอดตัวลงไปทางทิศใต้สู่มหาสมุทรแปซิฟิก มีความยาวประมาณ 1,000 กิโลเมตร พื้นที่รวมกันได้ 220,847 ตร. กม. ทางตะวันออกล้อมรอบด้วยทะเลญี่ปุ่น (ทะเลตะวันออก) ทะเลจีนตะวันออก ด้านตะวันตกเป็นทะเลเหลือง โดยมีช่องแคบเกาหลีเชื่อมต่อชายฝั่งทะเลสองด้าน พื้นที่ 70% ของคาบสมุทรเป็นเทือกเขา
คาบสมุทรเกาหลี ถูกแบ่งออกเป็น 2 ส่วน ทางด้านใต้คือประเทศระบอบประชาธิปไตย คือเกาหลีใต้ และประเทศระบอบคอมมิวนิสต์ คือเกาหลีเหนือ โดยถูกคั่นกลางด้วยเขตปลอดทหาร
นับตั้งแต่เกิดเหตุการณ์ความตึงเครียดในคาบสมุทรเกาหลีเมื่อปลายปี 2545 หลายฝ่ายที่เกี่ยวข้องได้ใช้ความพยายามเพื่อลดความตึงเครียดดังกล่าวดังนี้
จีนซึ่งได้รับการร้องขอจากสหรัฐฯ ได้จัดการเจรจา 3 ฝ่าย (Trilateral Talks) ระหว่าง สหรัฐฯ เกาหลีเหนือ และจีน ขึ้นที่กรุงปักกิ่ง เมื่อ 23-25 เม.ย. 2546 แต่ไม่ประสบผลสำเร็จ เนื่องจากเกาหลีเหนือได้ตั้งข้อเรียกร้องต่างๆ ซึ่งสหรัฐฯ เห็นว่าเป็นการข่มขู่ (blackmail) สหรัฐฯ
จีนได้จัดให้มีการเจรจา 6 ฝ่าย (Six - Party Talks) รอบแรกขึ้นที่กรุงปักกิ่ง เมื่อ 27 - 29 ส.ค. 2546 โดยมีสหรัฐฯ เกาหลีเหนือ จีน เกาหลีใต้ ญี่ปุ่น และรัสเซีย เข้าร่วมแต่ไม่มีความคืบหน้า เนื่องจากทั้งสองฝ่ายไม่มีท่าทียืดหยุ่นและผ่อนปรนจุดยืนของตน สหรัฐฯ ต้องการให้เกาหลีเหนือล้มเลิกโครงการพัฒนาอาวุธนิวเคลียร์โดยทันทีก่อน ส่วนเกาหลีเหนือก็เสนอข้อเรียกร้องต่างๆ ได้แก่
จัดที่กรุงปักกิ่ง เมื่อ 25 - 28 ก.พ. 2547 สหรัฐฯ ต้องการให้เกาหลีเหนือล้มเลิกด้วยการทำลาย (dismantle) โครงการพัฒนาอาวุธนิวเคลียร์จากแร่พลูโตเนียมและแร่ยูเรเนียมอย่างสิ้นเชิง ตรวจสอบได้ และหวนกลับคืนไม่ได้ (complete, verifiable and irreversible) แล้วสหรัฐฯ กับทุกฝ่ายจึงจะร่วมกันดูแลความมั่นคงปลอดภัยให้แก่เกาหลีเหนือ รวมทั้งให้ความช่วยเหลือทางเศรษฐกิจและพลังงาน ส่วนเกาหลีเหนือต้องการสัญญาไม่รุกรานกันระหว่างเกาหลีเหนือกับสหรัฐฯ หรือหลักประกันจากทั้ง 5 ฝ่าย โดยคาดหวังว่าจะได้รับความช่วยเหลือด้านต่างๆ เป็นการตอบแทน ทั้ง 6 ฝ่ายได้จัดตั้งคณะระดับทำงาน (working-level group)
การประชุมคณะระดับทำงานครั้งที่ 1 จัดขึ้นเมื่อ 12 - 14 พ.ค. 2547 ที่กรุงปักกิ่ง โดยไม่มีความก้าวหน้าที่สำคัญมากนักเนื่องจากท่าทีของสหรัฐฯ และเกาหลีเหนือยังคงแตกต่างกันมาก การประชุมคณะระดับทำงานครั้งที่ 2 การเจรจา 6 ฝ่ายรอบสามมีขึ้นระหว่าง 21-22 และ 23-26 มิ.ย. 2547
นอกจากนี้ สหรัฐฯ ได้ยื่นข้อเสนอ 5 ประการแก่เกาหลีเหนือเพื่อเป็นการตอบแทนที่เกาหลีเหนือระงับ (freeze) โครงการอาวุธนิวเคลียร์ ได้แก่
การเจรจา 6 ฝ่ายรอบที่ 4 ระยะที่ 1 ระหว่างวันที่ 26 กรกฎาคม – 7 สิงหาคม 2548 มีพัฒนาการที่สำคัญ ได้แก่ ด้านสารัตถะ ทุกฝ่ายสามารถบรรลุความเห็นชอบในหลักการร่วมกันใน Joint Statement ซึ่งจะเป็นเอกสารที่ก่อให้เกิดเจตนารมณ์ทางการเมืองร่วมกันและนำสู่การปฏิบัติเพื่อให้บรรลุเป้าหมายสูงสุดทำให้คาบสมุทรเกาหลีเป็นเขตปลอดอาวุธนิวเคลียร์ ด้านกลไก การเจรจาครั้งนี้เปิดให้สมาชิก 6 ฝ่ายพบหารือทวิภาคีเพื่อปรับท่าทีที่แตกต่างกัน โดยเฉพาะอย่างยิ่งสหรัฐฯ และเกาหลีเหนือได้พบ หารือทวิภาคีกันมากกว่า 10 ครั้ง อย่างไรก็ตาม การเจรจาครั้งนี้ต้อง recess เนื่องจากสหรัฐฯ และเกาหลีเหนือยังมีท่าทีที่แตกต่างกัน โดยสหรัฐฯ ย้ำว่าเกาหลีเหนือต้องยกเลิกโครงการนิวเคลียร์ทั้งหมด ขณะที่เกาหลีเหนือ เห็นว่าโครงการนิวเคลียร์เพื่อกิจการพลเรือนและการใช้นิวเคลียร์อย่างสันติเป็นสิทธิอันชอบธรรมของรัฐอธิปไตย
การเจรจา 6 ฝ่ายรอบที่ 4 ระยะที่ 2 เริ่มขึ้นระหว่างวันที่ 13 - 19 กันยายน 2548 โดยทั้ง 6 ฝ่ายได้ออกคำแถลงร่วม (Joint Statement) ซึ่งมีสาระสำคัญ ได้แก่
การประชุมเจรจา 6 ฝ่ายรอบที่ 5 เริ่มขึ้นเมื่อวันที่ 9 พฤศจิกายน 2548 โดยมีกำหนดระยะเวลา 3 วัน ก่อนที่จะมีการหยุดพักชั่วคราว (recess) เพื่อให้คณะผู้แทนไปเข้าร่วมประชุม APEC ที่เมืองปูซาน ประเทศเกาหลีใต้ ประเด็นหลักในการเจรจาครั้งนี้ คือ การหารือในรายละเอียดของ Joint Statement ที่สมาชิกทั้ง 6 ฝ่ายได้ตกลงกันไว้ในการเจรจารอบที่ 4 เมื่อวันที่ 19 กันยายน 2548 ได้แก่
