คณะเยสุอิต (Jesuits) มีชื่อเต็มว่า คณะแห่งพระเยซูเจ้า (อังกฤษ: Society of Jesus; ละติน: Societas Iesu หรือ “S.J.” หรือ “S.I.”) เป็นคณะนักบวชคาทอลิกที่นักบุญอิกเนเชียสแห่งโลโยลาก่อตั้งขึ้นในปี ค.ศ. 1540 นักบวชในคณะนี้มีสมญาว่า “ทหารของพระคริสต์” (Soldiers of Christ) หรือ “ทหารราบของพระสันตะปาปา” (Foot soldiers of the Pope) เพราะนักบุญอิกเนเชียสผู้ก่อตั้งเคยเป็นอัศวินมาก่อนที่จะบวช
ในปัจจุบันนักบวชเยสุอิตทำงานสอนศาสนาใน 112 ประเทศและมีชื่อเสียงในทางการศึกษา การค้นคว้า และการส่งเสริมวัฒนธรรม นอกจากนั้นยังมีส่วนร่วมในการต่อสู้เพื่อสิทธิมนุษยชนด้วย
เมื่อวันที่ 15 สิงหาคม ค.ศ. 1534 อิกเนเชียสแห่งโลโยลา นักบวชชาวสเปนและนักเรียนอีก 6 คนจากมหาวิทยาลัยปารีส ซึ่งเป็นชาวแคว้นบาสก์ ประเทศสเปน ประกอบด้วย ฟรันซิสโก คาเบียร์ (Francisco Xavier) อัลฟอนโซ ซาลเมรอน (Alfonso Salmeron) ดีเอโก ลาอีเนซ (Diego La?nez) นิโคลัส โบบาดิลลา (Nicol?s Bobadilla)) ปีเตอร์ เฟเบอร์ (Peter Faber) จากซาวอย ประเทศฝรั่งเศส และซิเมา โรดริเกซ (Sim?o Rodrigues) จากประเทศโปรตุเกส พบกันที่มงมาทร์ ภายในห้องเก็บศพใต้โบสถ์นักบุญเดนิส นอกเมืองปารีส ผู้ร่วมในกลุ่มนี้ตั้งคำปฏิญาณถือความความยากจนและพรหมจรรย์ เพื่อ “เข้าทำงานกับโรงพยายาลและการเผยแพร่ศาสนาที่กรุงเยรูซาเลม หรือเพื่อไปยังที่ใด ๆ ที่พระสันตะปาปามึความประสงค์จะส่งไปโดยไม่ทักท้วง”
กลุ่มนี้เรียกตนเองว่า “กองกำลังพระเยซู” (Company of Jesus) เพราะผู้เป็นสมาชิกมีความรู้สึกว่าที่มาพบปะกันได้ก็เป็นเพราะอำนาจของพระเยซู คำว่า “กองกำลัง” เป็นนัยมาจากศัพท์ที่ใช้ในการเรียกกองทหาร และยังแสดงถึงความเป็นสาวกหรือผู้ติดตามพระเยซู คำว่า “Company” มาจากภาษาละติน “cum” และ “pane” ซึ่งแปลว่า “bread with” หรือผู้ที่กินอาหารด้วยกัน
การพบกันครั้งนี้นำไปสู่การก่อตั้งกลุ่มที่ต่อมาในปี ค.ศ. 1540 เรียกตนเองว่า “Society of Jesus” คำว่า “societas” ในภาษาละตินมาจากคำว่า “socius” หรือ “ผู้ร่วม” หรือ “สหาย” ในปี ค.ศ. 1537 กลุ่มนี้ก็เดินทางไปประเทศอิตาลีเพื่อยึ่นคำขออนุมัติการตั้งคณะใหม่ต่อพระสันตะปาปา สมเด็จพระสันตะปาปาปอลที่ 3 ทรงอนุมัติและอนุญาตให้สมาชิกในกลุ่มนั้นรับศีลอนุกรม
สมาชิกในกลุ่มนั้นจึงทำการรับศีลเป็นนักบวชที่เวนิสโดยบิชอปแห่งอาร์บเมื่อวันที่ 24 มิถุนายน หลังจากนั้นนักบวชกลุ่มก็อุทิศตัวให้กับการเทศนาและการช่วยงานการกุศลในประเทศอิตาลึ เพราะไม่สามารถเดินทางไปกรุงเยรูซาเลมได้ตามที่ตั้งใจ เพราะขณะนั้นระหว่างปี ค.ศ. 1535 ถึงปี ค.ศ. 1538 เป็นระยะเวลาสงครามระหว่างจักรพรรดิคาร์ลที่ 5 แห่งจักรวรรดิโรมันอันศักดิ์สิทธิ์ เวนิส และรัฐสันตะปาปา กับจักรวรรดิออตโตมัน ทำให้การเดินทางไปกรุงเยรูซาเลมเป็นไปไม่ได้