กิ้งก่าบาซิลิสก์

กิ้งก่าบาซิลิสก์ หรือ กิ้งก่าพระเยซู (อังกฤษ: Basilisk lizard, Jesus lizard) เป็นสัตว์เลื้อยคลานประเภทกิ้งก่าสกุลหนึ่ง อยู่ในสกุล Basiliscus อยู่ในวงศ์ Corytophanidae (บางข้อมูลจัดให้อยู่ในวงศ์ย่อย Corytophaninae ในวงศ์ใหญ่ Iguanidae)

กิ้งก่าบาซิลิสก์ โดยรวมจะมีเกล็ดสีเขียว, ขาว และดำ มีครีบบนหลังขนาดใหญ่เหมือนปลา สำหรับตัวผู้จะมีหงอนขนาดใหญ่แลดูเด่นด้วย มีความยาวเฉลี่ยประมาณ 70-75 มิลลิเมตร (2.8–3.0 นิ้ว) และมีน้ำหนักประมาณ 80 กรัม (3.2 ออนซ์) และยาวได้เต็มที่ถึง 80 เซนติเมตร กิ้งก่าบาซิลิสก์ จะอาศัยและหากินบนพื้นดินใกล้ริมน้ำ จะขึ้นต้นไม้เพื่อหลบเลี่ยงศัตรู และมีความสามารถพิเศษคือ มีความว่องไวมากจนสามารถวิ่งได้บนผิวน้ำ โดยใช้ขาคู่หลัง โดยจังหวะเปลี่ยนก้าวของกิ้งก่าบาซิลิสก์ใช้เวลาเพียงแค่ 0.052 วินาที ซึ่งการเคลื่อนที่อันรวดเร็วนี้ อุ้งเท้าของกิ้งก่าบาซิลิสก์จะสร้างฟองอากาศลงไปในน้ำด้วย จากการวิเคราะห์จากภาพถ่ายสรุปได้ว่ามีพลังงาน 3 อย่างที่ช่วยพยุงตัวไม่ให้กิ้งก่าบาซิลลิสก์จมน้ำ คือ แรงบาซิลิสก์ ซึ่งเกิดจากเท้ากระทุ้งผิวน้ำทำให้เกิดแรงพยุงตัว แรงต้านทานและแรงลอยตัวจากอากาศที่ช่วยพยุงตัวไว้ไม่ให้จม โดยจะจุ่มเท้าอีกข้างก่อนที่แรงจะหมด คิดคำนวณแล้ว พบว่ากิ้งก่าบาซิลิสก์สามารถเคลื่อนที่บนผิวน้ำได้ถึง 5 ก้าว ภายในเวลาเพียง 0.25 วินาที อันเป็นความเร็วที่แม้แต่กล้องความเร็วสูงก็ไม่อาจจับภาพได้ทัน หากเปรียบเป็นมนุษย์ ที่มีน้ำหนัก 80 กิโลกรัมต้องไปวิ่งบนผิวน้ำด้วยความเร็ว 106 กิโลเมตรต่อชั่วโมง

นอกจากนี้แล้ว กิ้งก่าบาซิลิสก์ยังสามารถดำน้ำและซ่อนตัวในน้ำได้ด้วยชั่วระยะเวลาหนึ่งเพื่อหลบหลีกศัตรู

จากความสามารถพิเศษอันนี้ กอรปกับลักษณะของร่างกายที่ดูโดดเด่น ทำให้ได้ชื่อสามัญว่า "กิ้งก่าบาซิลิสก์" เหมือนกับ บาซิลิสก์ สัตว์ประหลาดคล้ายมังกรผสมไก่ตามเทพปกรณัมกรีก และ "กิ้งก่าพระเยซู" ที่เหมือนพระเยซูที่แสดงปาฏิหารย์เดินบนผิวน้ำได้ตามพระคัมภีร์ไบเบิล ในบทแมทธิวที่ 14:22-34

กิ้งก่าบาซิลิสก์ กระจายพันธุ์ตามป่าร้อนชื้นของภูมิภาคอเมริกากลาง เป็นกิ้งก่าที่ไม่ดูแลไข่และตัวอ่อน ซึ่งกิ้งก่าบาซิลิสก์วัยอ่อนก็สามารถวิ่งบนผิวน้ำได้แล้ว จำแนกออกได้เป็น 4 ชนิด (บางข้อมูลให้มี 2 ชนิด) ได้แก่