การพนัน (อังกฤษ: gambling) หมายถึง การเล่นชนิดหนึ่งเพื่อเอาเงินหรือสิ่งอื่นใดด้วยการเสี่ยงโชค โดยทำนายหรือคาดเดาผลที่เกิดขึ้นในอนาคต การพนันอาจแบ่งได้หลายอย่าง เช่น การพนันในการแข่งขัน ตัวอย่างเช่น เกมไพ่ เกมลูกเต๋า การพนันโดยทำนายผลที่คาดว่าเกิดขึ้นในอนาคตเช่น การแทงบอล การแทงม้า และการพนันที่ไม่มีการแข่งขันโดยขึ้นกับความน่าจะเป็นของเหตุการณ์ที่เกิดเช่น หวย
สังคมไทยมีความสัมพันธ์กับการพนันมาเป็นเวลานาน โดยพนันเป็นส่วนหนึ่งของความบันเทิง รวมถึงการละเล่นของสังคมไทยเป็นเวลานาน เช่น มีการกำหนดให้การพนันเป็นสิ่งที่ถูกต้องตามกฎหมายขึ้นในสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ตอนต้น ต่อมารัฐบาลปิดโรงหวยด้วยสาเหตุดังนี้
ในสมัยรัชกาลที่ 6 จึงมีการปิดบ่อนทั่วราชอาณาจักรไทย จากเหตุการณ์ข้างต้น แสดงว่า การพนันมีความเกี่ยวข้องกับสังคมไทย เป็นเวลานาน อย่างไรก็ดีแม้กฎหมายไทยในปัจจุบันกำหนดว่าการพนันเป็นสิ่งผิดกฎหมาย (ยกเว้นสลากกินแบ่งรัฐบาล สลากออมสิน และสลาก ธกส. สามารถซื้อขายได้โดยไม่ผิดกฎหมาย) แต่การพนันยังไม่หมดจากสังคมไทย เนื่องจากระบบมาเฟียที่คุมประเทศนี้อยู่ ผู้มีอิทธิพลต่างๆที่เข้าหุ้นกับบ่อนหลายๆแห่ง ล้วนมีอำนาจทางการเมือง หรือเจ้ามือการพนันบางรายได้รับความคุ้มครองจากเจ้าหน้าที่ตำรวจในพื้นที่ เช่นตำรวจรับส่วยหรือสินบน เป็นต้น ทำให้เป็นไปไม่ได้ว่าจะกำจัดการพนันให้หมดไป
