กองทุนรวม (อังกฤษ: mutual fund) เป็นการรวบรวมเงินทุนจากนักลงทุนทั่วไป คนละเล็กคนละน้อย เพื่อรวมเป็นเงินก้อนขนาดใหญ่ แล้วนำเงินที่รวบรวมนั้นไปลงทุนตามที่ได้ตกลงกับนักลงทุน กองทุนที่รวบรวมเงินที่ได้นี้จะได้รับการบริหารจัดการจากบริษัทจัดการกองทุนซึ่งมีหน้าที่ลงทุนแทนนักลงทุนหรือผู้ถือหน่วยลงทุน และมีการจัดตั้งผู้ดูแลผลประโยชน์เพิ่มขึ้นมาอีกซึ่งกฎหมายจะกำหนดเอาไว้ เพื่อคอยดูแลเงินกองทุนนั้นแทนนักลงทุนที่นำเงินมาลงทุน ในกรณีที่บริษัทจัดการกองทุนล้ม ผู้ดูแลผลประโยชน์ก็จะชดเชยให้กับนักลงทุน หรือบริษัทจัดการกองทุนไม่ได้ทำตามหนังสือชี้ชวนผู้ดูแลผลประโยชน์ก็จะเอาผิดบริษัทจัดการกองทุนแทนผู้ถือหน่วยลงทุนได้เช่นกัน
กองทุนรวมมีสถานะเป็นนิติบุคคลแยกต่างหากจากบริษัทจัดการกองทุน ดังนั้นผลประกอบการหรือความน่าเชื่อถือของบริษัทจัดการกองทุนจึงไม่เป็นเครื่องชี้วัดถึงผลตอบแทนหรือเป็นหลักประกันของเงินลงทุนแต่อย่างใด
กองทุนรวมเกิดขึ้นครั้งแรกในประเทศไทยเมื่อพ.ศ. 2520 โดยบลจ.เอ็มเอฟซี ภายใต้ชื่อกองทุนสินภิญโญ ด้วยขนาดกองทุน 100 ล้านบาทและมีอายุโครงการ 10 ปี
บริษัทจัดการกองทุนจะออกหนังสือชี้ชวนให้แก่นักลงทุน เพื่อให้นักลงทุนที่สนใจพิจารณาตัดสินใจก่อน จากนั้นบริษัทก็จะออกหน่วยลงทุน (unit trusts) มักจะออกขายราคาเริ่มต้นที่หน่วยละ 10 บาท ส่วนนักลงทุนที่สนใจในกองทุนรวมนั้นก็จะซื้อหน่วยลงทุนนั้นๆ และนักลงทุนก็ได้รับผลตอบแทนในรูปเงินปันผล (dividend) หรืออาจจะได้ในรูป กำไรส่วนต่าง (capital gain) ดอกเบี้ยรับ ส่วนลดรับ ซึ่งผลตอบแทนก็ขึ้นอยู่กับความสามารถของการบริหารโดยบริษัทจัดการกองทุนและผู้จัดการกองทุน ว่าจะมีความสามารถสร้างผลตอบแทนให้กับนักลงทุนหรือผู้ถือหน่วยลงทุนได้มากน้อยเพียงใด
ความเสี่ยงเกิดจากผลตอบแทนที่ได้รับนั้นน้อยกว่าที่คาดหวัง หรือ อาจถึงขั้นขาดทุนเลยก็เป็นได้ ซึ่งความเสี่ยงนี้นักลงทุนต้องมีการยอมรับล่วงหน้าแล้วว่า การลงทุนมีความเสี่ยงเสมอ ยิ่งผลตอบแทนมากความเสียงก็ยิ่งมาก ผลตอบแทนน้อยความเสี่ยงก็น้อยตาม ดังนั้นใครที่ต้องการผลตอบแทนมากก็แสดงว่าสามารถที่จะยอมรับความเสี่ยงได้มากเช่นกัน ซึ่งความเสียงเป็นสิ่งที่คาดไม่ถึง สถาวะเศรษฐกิจ อัตราแลกเปลี่ยน ความผิดพลาดของบริษัทจัดการกองทุน หรือความเสี่ยงจากความไม่รู้ของนักลงทุนก็ถือว่าเป็นความเสียง ซึ่งเราสามารถแบ่งความเสียงได้ดังนี้
เกิดจากการที่มูลค่าของดอกเบี้ยที่จะได้รับ เช่น พันธบัตรรัฐบาล หุ้นกู้ ลดลง หรือ ผู้ออกตราสารหนี้ไม่สามารถชำระดอกเบี้ยได้
กองทุนรวมเปรียบเสมือนเครื่องมือในการรวบรวมเงินออมจากนักลงทุน นำไปกระจายเข้าสู่ระบบแก่ผู้ที่ต้องการทุนหรือหน่วยธุรกิจ เมื่อนำไปลงทุน ซึ่งการลงทุนนี้เป็นส่วนสำคัญในทางเศรษฐศาสตร์ โดยเป็นตัวแปรหนึ่งในผลิตภัณฑ์มวลรวมภายในประเทศหรือ (GDP) การลงทุนที่เกิดขึ้นย่อมส่งผลให้มีการจ้างงานเกิดขึ้นในระบบเศรษฐกิจทำให้มีการกระจายรายได้ หน่วยธุรกิจที่ลงทุนจะช่วยในการกระจายทรัพยากรทีมีจำกัดไปสู่ระบบเศรษฐกิจอีกด้วย ฉะนั้นกองทุนรวมจึงมีส่วนสำคัญในการช่วยพัฒนาเศรษฐกิจโดยตรง เพราะเงินที่นำเข้าสู่ระบบผ่านกองทุนรวมนี้ จะทำให้เกิด การลงทุน การจ้างงาน และ การบริโภคที่สูงขึ้น ก่อให้เกิดผลกระทบเป็นลูกโซ่ในระบบเศรษฐกิจอย่างต่อเนื่อง
