กองทัพปลดปล่อยแห่งชาติประชาชนเขมร

กองทัพปลดปล่อยแห่งชาติประชาชนเขมร (อังกฤษ: Khmer People's National Liberation Armed Forces; KPNLAF) เป็นกองกำลังทางทหารของแนวร่วมปลดปล่อยแห่งชาติประชาชนเขมร ซึ่งเป็นขบวนการทางการเมืองที่จัดตั้งเมื่อ พ.ศ. 2522 เพื่อต่อต้านรัฐบาลของสาธารณรัฐประชาชนกัมพูชาที่มีเวียดนามหนุนหลัง หัวหน้ากลุ่มคือ ซอน ซาน ที่เคยเป็นนายกรัฐมนตรีในสมัยระบอบสังคมของสีหนุ

กองทัพนี้ก่อตั้งเมื่อเดือนมีนาคม พ.ศ. 2522 จากกลุ่มต่อต้านคอมมิวนิสต์หลายกลุ่มที่อยู่ตามแนวชายแดนไทย-กัมพูชา และเป็นกลุ่มที่อยู่ตรงข้ามกับสาธารณรัฐประชาชนกัมพูชา ซึ่งเป็นรัฐบาลที่มีเวียดนามหนุนหลัง ผู้นำของกองทัพคือเดียน เดล ซึ่งเคยเป็นทหารสมัยสาธารณรัฐเขมร ในช่วงกลางปี พ.ศ. 2522 มีทหารประมาณ 1,600 คน

การประกาศจัดตั้งมีขึ้นเมื่อ 9 ตุลาคม พ.ศ. 2511 ที่ค่ายสุขสันต์ ในเขตภูเขากระวานของกัมพูชา โดยอ้างว่ามีทหารราว 2,000 คน ซึ่งรวมมาจากกลุ่มต่างๆ 13 กลุ่ม บางส่วนเคยอยู่ฝ่ายสาธารณรัฐเขมรมาก่อน ผู้ควบคุมกองทัพคือ สัก สุตสคัน ซึ่งอยู่ฝ่ายสาธารณรัฐเขมรมาก่อน

นายพลเดียน เดลได้เปิดค่ายฝึกที่ค่ายผู้อพยพอัมปึล (บ้านสังแก) เมื่อเดือนมกราคม พ.ศ. 2524 กองทัพนี้ได้รับการสนับสนุนทางอาวุธจากจีน

เพราะจุดยืนของซอน ซานคือการต่อต้านคอมมิวนิสต์ ทำให้กลุ่มนี้สร้างทางเลือกใหม่สำหรับกัมพูชา โดยไม่สนับสนุนทั้งพระนโรดม สีหนุ ฮานอยและเขมรแดง และกลายเป็นกองทัพที่ใหญ่เป็นอันดับสองที่แนวชายแดนไทย เป็นรองแต่กองทัพเขมรแดงเท่านั้น ในช่วงกลางปี พ.ศ. 2524 มีกำลังทหารติดอาวุธประมาณ 7,000 คนเพื่อคุ้มครองค่ายผู้อพยพ และเพื่อเข้ายึดครองประเทศกัมพูชา ในเดือนมิถุนายน พ.ศ. 2525 แนวร่วมปลดปล่อยเข้าร่วมในแนวร่วมเขมรสามฝ่าย แม้ว่ากองกำลังทหารจะไม่ได้รวมกันอย่างแท้จริง

ค่ายผู้อพยพหนองจันกลายเป็นศูนย์บัญชาการทางทหารของแนวร่วมปลดปล่อยในช่วงปลายปี พ.ศ. 2525 ส่วนค่ายอัมปึลยังมีความสำคัญทางการบริหารจนถูกทำลายในช่วงต้นปี พ.ศ. 2528 ค่ายผู้อพยพหนองจันเป็นที่ตั้งของกองกำลังที่ 3 7 และ 9 รวมทั้งกองกำลังพิเศษ ในขณะที่หน่วยที่ 1 อยู่ที่ค่าผู้อพยพหนองเสม็ด และหน่วยที่สองอยู่ที่ค่ายอัมปึล ในช่วงต้นปี พ.ศ. 2527 ซอน ซานกล่าวอ้างว่ามีทหารที่ผ่านการฝึกแล้ว 12,000 และกำลังฝึกอีก 8,000 คน แต่ยังมีอาวุธไม่เพียงพอ

การสู้รบกับเวียดนามเกิดขึ้นอย่างรุนแรงในช่วงฤดูแล้งระหว่างพฤศจิกายน พ.ศ. 2524 – มีนาคม พ.ศ. 2525 ซึ่งทำให้กองทัพอ่อนแอลงและทำให้ถอยร่นเข้าหาแนวชายแดนไทยมากขึ้น กองทัพแห่งชาติสีหนุและกองทัพเขมรแดงได้รับผลกระทบจากการโจมตีของเวียดนามด้วย และทำให้จำนวนค่ายผู้อพยพลดลง รัฐบาลไทยและหน่วยงานระดับนานาชาติอื่นๆได้เพิ่มความเข้มงวดในการรักษาความปลอดภัยค่ายผู้อพยพ และให้แยกค่ายผู้อพยพที่เป็นพลเรือนออกจากกำลังทหาร

หลังจากนั้นได้เกิดความแตกแยกระหว่างผู้นำของแนวร่วมคือซอน ซาน และเดียน เดล แต่ได้ไกล่เกลี่ยให้ยุติลงได้ในช่วงปลายปี พ.ศ. 2529

กองทัพสลายตัวไปในราวกลางปี พ.ศ. 2532 หลังจากเวียดนามถอนทหารออกจากกัมพูชาหมดเมื่อ 21 กันยายน พ.ศ. 2532 นายพลเดียน เดลประกาศสลายกองทัพเมื่อเดือนกุมภาพันธ์ พ.ศ. 2535