กรุงคาบูล

คาบูล (ปาทาน: کابل, อักษรโรมัน: Kābəl, สัทอักษรสากล: [kɑˈbəl]; ดารี: کابل, อักษรโรมัน: Kābol, แม่แบบ:IPA-prs) เป็นเมืองหลวงและเมืองใหญ่สุดของประเทศอัฟกานิสถาน ตั้งอยู่ทางภาคตะวันออกของประเทศ คาบูลยังเป็นเทศบาลหนึ่งในจังหวัดคาบูล คาบูลประกอบด้วย 22 เขต การประมาณในปี 2021 ระบุประชากรของคาบูลอยู่ที่ราว 4.6 ล้าน คาบูลเป็นเมืองเดียวในประเทศอัฟกานิสถานที่มีประชากรมากกว่า 1 ล้านคน และเป็นศูนย์กลางทางการเมือง วัฒนธรรม และเศรษฐกิจ คาบูลเป็นหนึ่งในเมืองที่มีการกลายเป็นเมืองเร็วที่สุดในโลก และในปี 2012 คาบูลมีฐานะเป็นเมืองใหญ่ที่สุดของโลกอันดับที่ 75

คาบูลตั้งอยู่บนท่องเขาแคบ ๆ ระหว่างเทือกเขาฮินดูกูช คาบูลตั้งอยู่บนความสูงจากระดับน้ำทะเล 1,790 เมตร (5,873 ฟุต) นับเป็นหนึ่งในเมืองหลวงที่ตั้งอยู่สูงที่สุดในโลก กล่าวกันว่าคาบูลมีอายุเก่าแก่มากกว่า 3,500 ปี มีปรากฏชื่อของคาบูลย้อนกลับไปอย่างน้อยในสมัยของจักรวรรดิอาเคียเมนิด คาบูลเป็นทางตัดระหว่างเมืองใหญ่ ๆ ในทวีปเอเชีย ที่ตั้งของคาบูลอยู่ตรงประมาณกึ่งกลางระหว่างอิสตันบูลในตุรกีกับประมาณกรุงเทพมหานครในไทยหรือฮานอยในเวียดนาม จึงเป็นสถานที่ทางยุทธศาสตร์ในการขนส่งเดินทางระหว่างเอเชียใต้กับเอเชียกลาง และถือเป็นสถานที่สำคัญในเส้นทางสายไหมโบราณ ในเวลาถัดมาคาบูลตกอยู่ภายใต้การปกครองของอาณาจักรต่าง ๆ ทั้งเซลีวคิด, เมารยะ, กูชัน, กาบูลชาฮี, ซัฟฟาริด, ซามานิด, ฆัซนาวิด, ฆูริด, ควาราซ, การ์ลูฆิด, ขาลจี, ตีมูริด, โมกุล และ โฮตัก และท้ายที่สุดเป็นส่วนหนึ่งของจักรวรรดิดูร์รานี (รู้จักในชื่อ "จักรวรรดิอัฟกัน") ในปี 1747 คาบูลกลายเป็นเมืองหลวงของอัฟกานิสถานในปี 1776 ภายใต้รัชสมัยของตีมูร์ ชาห์ ดูร์รานี พระบุตรของอาห์เมด ชาห์ ดูร์รานี

ในช่วงต้นศตวรรษที่ 19 บริติชราชได้เข้าปกครองเมือง แต่ภายหลังการตัดตั้งความสัมพันธ์อย่างเป็นทางการระหว่างอัฟกันและบริเตน บริเตนก็ได้ถอดกองกำลังทั้งหมดออกจากเมือง คาบูลเปลี่ยนมาอยู่ใต้การปกครองของสหภาพโซเวียตในปี 1979 จนถึงปี 1988 ที่ซึ่งมีการลงนามในข้อตกลงเจนีวา ต่อมาในปี 1992–1996 ได้เกิดสงครามกลางเมืองอัฟกันขึ้น ส่งผลให้เมืองถูกทำลายอย่างหนัก และมีผู้เสียชีวิตจำนวนมาก นับตั้งแต่ปลายปี 2001 คาบูลค่อย ๆ ถูกสร้างขึ้นใหม่อยู่ตลอด

คาบูลเป็นที่รู้จักจากสวน, บะซาร์ และ วังต่าง ๆ ที่สวยงามอยู่ทั่วเมือง ตัวอย่างสถานที่สำคัญเช่น หมู่สวนบาบูร์ ปละ วังดารุลอะมาน ในอดีตคาบูลยังเคยเป็นเสมือนเมกกะ (ศูนย์รวม) ของบรรดาชาวฮิปปี้หนุ่มสาวจากตะวันตก ถึงแม้คาบูลจะตกอยู่ภายใต้การโจมตีและก่อการร้ายหลายครั้งโดยตาลีบันเป็นหลักอยู่ตลอด ๆ แต่คาบูลก็ยังคงมีการพัฒนาอยู่ตลอดเวลาและขึ้นมีการเติบโตเร็วที่สุดอันดับห้าของโลกในปี 2012

ดูชานเบ, ทาจิกิสถาน ทาชเคนต์, อุซเบกิสถาน บิชเคก, คีร์กีซสถาน อัสตานา, คาซัคสถาน † อาชกาบัต, เติร์กเมนิสถาน

โซล, เกาหลีใต้ โตเกียว, ญี่ปุ่น ไทเป, ไต้หวัน ปักกิ่ง, จีน ฮ่องกง, ฮ่องกง (จีน) มาเก๊า, มาเก๊า (จีน) เปียงยาง, เกาหลีเหนือ อูลานบาตาร์, มองโกเลีย

กาฐมาณฑุ, เนปาล ศรีชยวรรธนปุระโกฏเฏ, ศรีลังกา คาบูล, อัฟกานิสถาน ดีเอโกการ์ซีอา, บริติชอินเดียนโอเชียนเทร์ริทอรี (สหราชอาณาจักร) ทิมพู, ภูฏาน ธากา, บังกลาเทศ นิวเดลี, อินเดีย มาเล, มัลดีฟส์ อิสลามาบาด, ปากีสถาน

กรุงเทพมหานคร, ไทย กัวลาลัมเปอร์ ,มาเลเซีย จาการ์ตา, อินโดนีเซีย † ดิลี, ติมอร์-เลสเต เดอะเซตเทิลเมนต์, เกาะคริสต์มาส (ออสเตรเลีย) เนปยีดอ, พม่า บันดาร์เซอรีเบอกาวัน, บรูไน พนมเปญ, กัมพูชา พอร์ตมอร์สบี, ปาปัวนิวกินี มะนิลา, ฟิลิปปินส์ เวียงจันทน์, ลาว สิงคโปร์, สิงคโปร์ ฮานอย, เวียดนาม เวสต์ไอแลนด์, หมู่เกาะโคโคส (คีลิง) (ออสเตรเลีย)

คูเวตซิตี , คูเวต ซานา, เยเมน ดามัสกัส, ซีเรีย โดฮา, กาตาร์ เตหะราน, อิหร่าน ทบิลีซี, จอร์เจีย † นิโคเซีย, ไซปรัส † นอร์ทนิโคเซีย, นอร์เทิร์นไซปรัส † บากู, อาเซอร์ไบจาน † เบรุต, เลบานอน

แบกแดด, อิรัก มัสกัต, โอมาน มานามา, บาห์เรน เยรูซาเลม, อิสราเอล# เยรูซาเลมตะวันออก, ปาเลสไตน์# เยเรวาน, อาร์มีเนีย † รียาด, ซาอุดีอาระเบีย อังการา, ตุรกี † อัมมาน, จอร์แดน อาบูดาบี, สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์

บทความประเทศ ดินแดน หรือเขตการปกครองนี้ยังเป็นโครง คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยเพิ่มเติมข้อมูล